Alfa Fetoprotein (AFP) testi, özellikle gebelik döneminde fetal sağlığın değerlendirilmesi için kullanılan önemli bir biyokimyasal belirteçtir. Karaciğer tarafından üretilen bu protein, fetal gelişim sürecinde kritik rol oynar ve anormal seviyeleri çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir.

AFP Testinin Klinik Kullanım Alanları
Bu test başlıca üç amaçla uygulanır:

1. Prenatal Tarama: Gebeliğin 15-20. haftalarında nöral tüp defekti (spina bifida) veya karın duvarı anomalileri (gastroşizis) riskini değerlendirmek.
2. Kanser Takibi: Karaciğer kanseri (hepatosellüler karsinom) veya germ hücreli tümörlerde tanı ve tedavi yanıtının izlenmesi.
3. Kronik Karaciğer Hastalıkları: Siroz gibi durumlarda kanser gelişim riskinin takibi.

Test Nasıl Yapılır?
AFP seviyeleri, anne adaylarından alınan kan örneğiyle ölçülür. Test öncesi özel bir hazırlık gerekmez. Sonuçlar genellikle 24-48 saat içinde raporlanır. Gebelikte ideal test zamanı 16-18. haftalardır.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Yüksek AFP Değerleri:
  • Gebelikte: Nöral tüp defekti, çoğul gebelik veya fetal ölüm riski.
  • Yetişkinlerde: Karaciğer kanseri, metastatik kanser veya hepatit.
• Düşük AFP Değerleri:
  • Gebelikte: Down sendromu gibi kromozomal anomaliler.
  • Genel Popülasyon: Testin klinik önemi düşüktür.

Riskler ve Sınırlamalar
AFP testi tek başına kesin tanı koydurmaz. Yüksek sonuçlarda doğrulama için:

• Gebelikte: Detaylı ultrason ve amniyosentez.
• Kanser Şüphesinde: BT, MRI veya biyopsi.
  Testin yalancı pozitif oranı %5’tir ve maternal yaş, diyabet gibi faktörler sonuçları etkileyebilir.

Anormal Sonuçlarda Yaklaşım

1. Gebelikte Yüksek AFP:
   • Nöral tüp defekti şüphesinde fetal MRI.
   • Amniyotik sıvıda AFP ölçümü.
2. Kanser Tanısında Yüksek AFP:
   • Karaciğer fonksiyon testleri ve PET-CT.
   • Histopatolojik inceleme ile doğrulama.

Yeni Gelişmeler ve Alternatif Testler

• Dörtlü Tarama Testi: AFP, hCG, estriol ve inhibin-A kombinasyonu ile Down sendromu tespitinde %80 doğruluk.
• Serbest Fetal DNA: Kromozomal anomalilerde invaziv olmayan yeni nesil tarama.

Hangi Doktora Başvurulmalı?

• Gebeler: Perinatoloji uzmanı
• Kanser şüphesi: Onkoloji veya gastroenteroloji uzmanı
• Kronik karaciğer hastaları: Hepatoloji uzmanı