Uyku Apnesi Ameliyatı

Uyku Apnesi Ameliyatı Nedir?

Uyku esnasında solunumun bir süreliğine kesilmesi uyku apnesi olarak tanımlanmaktadır. Sık tekrarlamayan ve gece boyunca birden çok olmayan uyku apnesi normal karşılanmaktadır ancak gece boyunca sürekli tekrarlayan uyku apnesi, vücudun solunum faaliyetlerini yerine getirmesine engel olmaktadır. Bu durum, uykunun verimli geçmemesine, gün içinde yorgunluk hissedilmesine, organların işlevini yerine getirememesine ve hatta ani ölümlere dahi yol açabilmektedir. Tanı konmasının ardından uygulanan cerrahi işlemler ise uyku apnesi ameliyatı kapsamında değerlendirilmektedir.

Uyku esnasında kişinin uyku pozisyonu, yer değiştirmesi ve diğer çeşitli sebepler neticesinde kısa süreli solunum durması olabilir. Solunumun 10 saniyeden fazla durduğu durumlar ise uyku apnesi olarak adlandırılır. Uyku apnesi vücuttaki bir sorundan kaynaklanıyor ise gerçekleşme sıklığı artar ve vücut durumdan olumsuz etkilenir. Uyku sırasında solunumun kesilmesinden kaynaklı olarak vücuda yeterince oksijen gitmez ve bu durumda, organlar zarar görmeye başlar. Tedavi edilmediği durumlarda ise kalp krizi gibi riskli rahatsızlıklara yol açarak kişinin hayatını tehlikeye atabilir.

Genetik faktörler, ilerleyen yaş, çeşitli ilaçlar, sigara ve alkol tüketimi, aşırı kilo gibi etmenler uyku apnesi oluşumunu tetiklemektedir. Bunlara ek olarak solunum yollarındaki organ ve dokularda gerçekleşen değişimler sonucunda uyku bozuklukları ortaya çıkabilir. Horlama, dilin normal konumundan daha geride yer alması, bademciklerin büyümesi, küçük dilin büyümesi, üst solunum yollarının daralması gibi durumlar vücuttaki değişimlere örnek verilebilir.

Uyku Apnesi Ameliyatı Çeşitleri

Uyku apnesi, başta solunum yolları sorunları olmak üzere vücutta yaşanan çeşitli rahatsızlıklar sonucunda oluşmaktadır. Risk faktörleri ise bu durumu tetikleyerek gerçekleşme sıklığını artırmaktadır. Erken tanı konulur ise ilk etapta ameliyat dışı yöntemler ile tedavi uygulanmaktadır. Sonuç alınamaması durumunda ise solunum yollarını yeniden şekillendirmek amacıyla bölgedeki sorunlu organ ve dokular üzerine cerrahi girişimler yapılmaktadır. Sorunun nedenine bağlı olarak uygulanan uyku apnesi ameliyatı çeşitleri aşağıdaki gibidir:

Burun bölgesine uygulanan uyku apnesi ameliyatları:

• Sinüs cerrahisi
• Burun eti ameliyatları
• Septoplasti

Geniz bölgesine uygulanan uyku apnesi ameliyatları:

• Geniz etinin tamamen alınması
• Geniz etinin bir kısmının alınması
• Geniz etinin küçültülmesi
• Geniz yapısının yeniden şekillendirilmesi

Damak bölgesine uygulanan uyku apnesi ameliyatları:

• Damak yapısının yeniden şekillendirilmesi
• İmplant uygulamaları

Dil bölgesine uygulanan uyku apnesi ameliyatları:

• Dil kökünün bir kısmının alınması
• Küçük dilin şekillendirilmesi
• Dil kökündeki açının uygun hale getirilmesi

Ameliyat öncesinde yapılan test ve tetkiklerin ardından uyku apnesinin oluşumuna neden olan faktör belirlenmektedir. Bu sayede ameliyatın uygulanacağı bölge netlik kazanmaktadır. Uyku apnesi ameliyatı çeşitlerinden biri tek başına uygulanabildiği gibi solunum yollarını kapsayan birkaç ameliyat beraber gerçekleştirilebilir.

Uyku Apnesi Ameliyatı Öncesi

Uyku apnesi ameliyatı öncesi, problem boyutunun incelenmesi ve soruna yol açan vücut bölgesinin saptanması gereklidir. Uyku apnesi ameliyatı öncesi aşağıdaki adımlar takip edilir:

• Test ve Tetkikler: Hasta ilk etapta fiziksel muayene ile değerlendirilmektedir. Bu süreçte sorunun fiziksel olguları gözlemlenmektedir. Kalp ve akciğer fonksiyon testleri, uzun süreli uyku testleri, tansiyon ölçümleri, kan ölçümleri ve solunum frekanslarının ölçülmesi bu süreçte yapılan işlemler arasındadır.
• Tıbbi Öykü: Hastada uyku apnesi problemi yaşanıyor ise hastalık öyküsünün bilinmesinde yarar vardır. Hasta, daha önceki süreçte yaşadığı hastalıkları, kullandığı ilaç ve besin takviyelerini, alerjilerini uzman doktora bildirmelidir.
• Tedavi Planlanması: Uyku apnesi problemine yol açan faktörün belirlenmesi için testler uygulanır. Bu testler sonucunda problemin kaynağı tespit edilir. Solunum yollarındaki değişimler, solunum yolu darlığı ve şekil bozuklukları gibi faktörler uyku apnesine yol açmaktadır. Burun, dişler, çene, damak ve dil kökü incelenerek ameliyat sırasında yapılacak işlemlere karar verilir. Simülasyon üzerinden ameliyatın sonucu gözlemlenir.

Tedavinin planlanmasının ardından uzman doktor ve hasta için ameliyata hazırlık süreci başlar. Bu süreçte, hastaya doktor tarafından dikkat etmesi gereken durumlar iletilir. Hastanın bu uyarıları dikkate alması, ameliyatın başarıyla sonuçlanması için gereklidir. Uyku apnesi ameliyatı öncesi hazırlık süreci:

• Ameliyattan en az bir hafta ön sigara ve alkol tüketimi kesilmelidir. Bu ürünlerin kullanılması ameliyatı ve sonraki süreci olumsuz etkilemektedir.
• Kullanılan reçeteli ve reçetesiz ilaçların yanı sıra besin takviyeleri de doktora bildirilmelidir. Doktorun uyarıları dikkate alınarak bazı ilaçların kullanımına ara verilmelidir. Kan sulandırıcı ilaçlar en az bir hafta önceden bırakılmalıdır.
• İyi bir beslenme düzenine geçilmelidir. Ameliyat öncesindeki geceden itibaren yeme ve içmeye ara verilmelidir.
• Vücudun hormon düzenini tekrardan oluşturmak amacıyla uyku düzeni oluşturulmalıdır.

Uyku apnesi ameliyatı öncesi hazırlık süreci, hastanın sağlık durumuna ve sorunun boyutuna bağlı olarak değişiklik gösterebildiği için uzman doktorun bildirdiklerine uyum gösterilmelidir. Bu sayede ameliyat sırasında oluşabilecek risk ve komplikasyonların önüne geçilmektedir.

Uyku Apnesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Uyku apnesi, solunum yollarındaki doku ve organlarda yaşanan değişimler sonucunda oluştuğu için tek bir ameliyat türü bulunmamaktadır. Muayenenin ardından sorunun yeri tespit edilerek ameliyat planlaması yapılmaktadır. Uyku apnesi ameliyatı sırasında aşağıdaki adımlar izlenmektedir:

• Hasta, sağlık durumuna ve ameliyatın boyutuna bağlı olarak genel ya da lokal anestezi ile kontrollü şekilde uyutulur.
• Solunum yollarında yaşanan problemi ortadan kaldırmak amacıyla sorunlu doku ve organın tamamı veya bir kısmı çıkarılmaktadır. 
• Nefes alışverişinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için problemin olduğu bölge yeniden şekillendirilmektedir.
• Ameliyat tamamlandıktan sonra hasta kontrollü bir şekilde uyandırılmakta ve gözlem odasına alınmaktadır.

Uyku Apnesi Ameliyatı Riskleri ve Komplikasyonları

Uyku apnesi ameliyatı esnasında ve sonrasında gerçekleşebilecek olası risklerin çoğu cerrahiye ve anesteziye bağlı olarak oluşmaktadır. Bu ameliyatlar genellikle küçük çaplı süreçleri kapsadığı için risk ve komplikasyonların gelişme olasılığı azdır. Risk ve komplikasyonlar:

• Tekrarlayıcı sinüzitin oluşması
• Bademcik bölgesinde sorunların meydana gelmesi
• Dil kökündeki bağ dokularının gevşemesi
• Buruna yapılan müdahaleler sonucunda yolun yanlış açıda ve genişlikte oluşturulması
• Çene kemiğinin yanlış konumlandırılması
• Geniz eti alınmış ise tekrar büyüme göstermesi
• Anesteziye bağlı yorgunluk, halsizlik, mide bulantısı ve bazı durumlarda akciğere su toplanması
• Cerrahiye bağlı olarak kanama ve enfeksiyon olarak sıralanmaktadır. 

Günümüzde uyku apnesi ameliyatı robotik cerrahi gibi daha az kesi uygulanan ve başarı oranının yüksek olduğu teknikler ile yapıldığı için gerekli uyarılara dikkat edilmesi durumunda hasta için minimum düzeyde risk barındırmaktadır.

Uyku Apnesi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Uyku apnesi solunum yollarında oluşan çeşitli rahatsızlıklar sebebiyle oluşsa da bu durumu tetikleyen bazı alışkanlıklar bulunmaktadır. Uyku apnesi ameliyatı sonrası iyileşme sürecinin hızlı ve konforlu şekilde tamamlanması için uyarılara dikkat edilmeli ve yaşam düzeni değiştirilmelidir. Dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Ameliyat sırasında solunum yoluna müdahale yapılmaktadır. Bu nedenle ameliyat sonrasında konuşmak için efor sarf edilmemelidir. Uyku apnesi ameliyatı sonrası iyileşme sürecinin ilk bir haftası istirahat ile geçirilmelidir.
• Baharatlı, aşırı sıcak ve soğuk yiyecekler tüketmekten kaçınılmalıdır.
• Doktor tarafından reçete edilen ilaçlar düzenli şekilde kullanılmalıdır. Bu sayede kanama, enfeksiyon ve ağrının önüne geçilmektedir.
• Ameliyat sonrasındaki süreçte daha rahat bir uyku için cihaz kullanımı tavsiye edilmiş ise düzenli olarak kullanılmalıdır.
• Ameliyattan bir gün sonra aşırı sıcak ve soğuk olmamak şartıyla duş alınabilir.
• Duşun ardından sinüs kanallarına baskı uygulanmamalı, nazik davranılmalı ve duşun ardından saçlar iyice kurulanmalıdır.
• Uyku apnesinin tekrarlama olasılığını azaltmak için uyku düzeni oluşturulmalı ve kaliteli bir uyku için ortam hazırlanmalıdır.
• Üst solunum yolunda enfeksiyon oluşma ihtimalini azaltmak için giyinmeye ve beslenmeye dikkat edilmelidir. Bu dönemde vitamince zengin besinlerin tüketilmesinde yarar vardır.
• Alerjiye, burun tıkanıklığına ve burun bölgesinde hasara neden olabilecek durumlardan kaçınılmalıdır. Bölgeye darbe alınmamalıdır.
• İdeal kiloya ulaşılmalıdır. Yüksek kiloya sahip kişiler uyku apnesi için risk taşımaktadır. Ameliyatın ardından nüks görülebilir.
• Sigara ve alkol tüketimi uyku apnesini tetikleyen faktörlerin başında gelmektedir. Sigara ve alkol ameliyat sonrasında da kullanılmamalıdır.
• Sakinleştirici gibi ilaçların kullanımı doktor izni ile yapılmalıdır. Bu ilaçlar solunum yollarındaki kasların da gevşemesine neden olduğu için uyku apnesinin tekrarlama olasılığını artırmaktadır.
• Uyku sırasında yan yatış pozisyonu alınmalıdır. Yan yatış pozisyonu, diğer pozisyonlara oranla daha güvenli ve koruyucudur. 
• Uyku sırasında baş yüksekte tutulmalıdır. Bunun için 2-3 yastık kullanılabilir. Bir haftanın ardından normal uyku pozisyonuna dönülebilir.
• Uyku apnesi ameliyatı sonrası uzun süreli kanama ve ağrı gibi durumlar ile karşılaşılması durumunda kısa süre içerisinde sağlık kuruluşlarına başvurularak yardım alınmalıdır.