Yumurtalık kanalı (fallop tüpü) kanseri, kadın üreme sisteminde nadir görülen ancak agresif seyirli bir kanser türüdür. Tüm jinekolojik kanserlerin %1-2’sini oluşturur. Erken evrede belirti vermemesi nedeniyle tanı genellikle ileri aşamalarda konulur. Bu makalede, risk faktörlerinden tedavi seçeneklerine kadar tüm kritik konuları detaylandırıyoruz.
Yumurtalık Kanalı Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları en önemli risk faktörleridir. Aile öyküsü, hiç doğum yapmamış olmak, ileri yaş (ortalama tanı yaşı 60) ve endometriozis varlığı diğer risk unsurlarıdır. Kronik inflamasyon ve pelvik enfeksiyon öyküsü de fallop tüpü hücrelerinde DNA hasarını tetikleyebilir.
Belirtiler ve Uyarıcı İşaretler
En yaygın belirti karın alt bölgesinde devam eden ağrı ve şişkinliktir. Anormal vajinal kanama (menopoz sonrası veya adet döngüsü dışında), açıklanamayan kilo kaybı, idrara sık çıkma ihtiyacı ve cinsel ilişki sırasında ağrı diğer önemli semptomlardır. Bazı hastalarda berrak veya sulu vajinal akıntı görülebilir.
Tanı Yöntemleri ve Evreleme
Transvajinal ultrason ilk başvurulan görüntüleme yöntemidir. MR ve PET-CT ile tümörün yayılımı değerlendirilir. Kesin tanı için laparoskopik biyopsi veya cerrahi örnekleme esastır. CA-125 tümör belirteci takipte kullanılır ancak tanısal değeri sınırlıdır. Evreleme FIGO sistemine göre yapılır: Evre 1 tümör tüple sınırlıyken, Evre 4 uzak organ metastazını ifade eder.
Tedavi Yaklaşımları
- Cerrahi: Histerektomi, bilateral salpingo-ooforektomi ve omentektomi standart prosedürdür. Lenf nodu diseksiyonu ile tümör debulkingi yapılır.
- Kemoterapi: Carboplatin ve paklitaksel içeren kombinasyonlar postoperatif dönemde uygulanır. Neoadjuvan kemoterapi büyük tümörlerde cerrahi öncesi küçültme amacıyla kullanılır.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: BRCA mutasyonu varlığında PARP inhibitörleri (Olaparib) ile idame tedavisi önerilir.
Prognozu Etkileyen Faktörler
Tanı anındaki evre en belirleyici faktördür. Evre 1’de 5 yıllık sağkalım %65 iken, Evre 4’te bu oran %20’ye düşer. Tümörün histolojik tipi (seröz, endometrioid), cerrahi sonrası kalan tümör miktarı ve hastanın performans durumu diğer önemli belirleyicilerdir. BRCA mutasyon taşıyıcılarında tedavi yanıtı daha iyidir.
Korunma ve Risk Azaltma Stratejileri
BRCA mutasyonu olanlarda profilaktik salpingo-ooforektomi %80 risk azaltır. Doğum kontrol hapı kullanımının 5+ yıl koruyucu etkisi vardır. Düzenli jinekolojik muayene ve transvajinal ultrason taramaları özellikle riskli gruplarda hayati önem taşır. Sağlıklı kilo kontrolü ve sigaradan kaçınma temel önleyici tedbirlerdir.
Yaşam Kalitesini Artırma Önerileri
Lenfödem yönetimi için fizyoterapi, beslenmede yüksek proteinli diyet ve psikoonkolojik destek tedavi sürecinde kritik rol oynar. Palyatif bakım ekipleri ağrı kontrolünde ve semptom yönetiminde uzmanlaşmıştır.
