Yumurta takibi, kadınlarda yumurtlama döneminin belirlenmesi için kullanılan bir yöntemdir. Hamile kalmaya çalışan çiftlerde gebelik şansını artırmak, doğurganlık sorunlarını tespit etmek veya doğal aile planlaması yapmak amacıyla uygulanır. Bu süreç, adet döngüsü boyunca hormonal değişimleri ve fiziksel belirtileri izlemeyi içerir.
Yumurtlama Belirtileri
- Servikal Mukus Değişimi: Yumurtlama yaklaştıkça rahim ağzı salgısı berrak, esnek ve kaygan kıvam alır (yumurta akı benzeri).
- Bazal Vücut Isısı: Sabah uyanınca ölçülen vücut sıcaklığında yumurtlamadan sonra 0.3-0.5°C artış görülür.
- Karın Ağrısı: Tek taraflı hafif kasık ağrısı (mittelschmerz) yumurtlamanın 24 saat öncesinde hissedilir.
- Göğüs Hassasiyeti: Progesteron artışına bağlı meme dokusunda gerginlik oluşabilir.
Yumurta Takip Yöntemleri
-
Takvim Yöntemi:
Adet döngüsü düzenli olan kadınlarda, sonraki adetten 14 gün önceki dönem yumurtlama zamanıdır. 28 günlük döngüde 10-15. günler arası en doğurgan dönem kabul edilir. -
Ovülasyon Testleri:
İdrarda LH (luteinize edici hormon) seviyesini ölçen testler. Pozitif sonuç, yumurtlamanın 24-36 saat içinde gerçekleşeceğini gösterir. -
Ultrason İzlemi:
Transvajinal ultrasonla folikül gelişimi takip edilir. 18-24 mm boyutundaki folikül, yumurtlamanın yakın olduğuna işaret eder. -
Hormon Testleri:
Kan tahlilleri ile östrojen, progesteron ve LH seviyeleri ölçülür. Progesteronun 5 ng/ml üzerinde olması yumurtlama gerçekleştiğini doğrular.
Doğurganlık Dönemini Belirleme
Yumurta, yumurtlamadan sonra 12-24 saat canlı kalırken, spermler rahimde 3-5 gün yaşayabilir. Bu nedenle:
- Yumurtlamadan 5 gün önce başlayarak
- Yumurtlama günü ve sonraki 1 gün
Cinsel ilişki önerilir. LH testi pozitifleştiğinde ertesi gün ilişkiye girilmesi gebelik şansını maksimize eder.
Yumurtlamayı Etkileyen Faktörler
- Stres ve aşırı egzersiz
- Tiroid bozuklukları
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- Aşırı kilo kaybı veya obezite
- Prolaktin hormon yüksekliği
Doktor Kontrolü Ne Zaman Gerekir?
- 1 yıl düzenli ilişkiye rağmen gebelik oluşmuyorsa (35 yaş üstünde 6 ay)
- Adet döngüsü 21 günden kısa veya 35 günden uzunsa
- LH testi sürekli negatif çıkıyorsa
- Düzensiz kanamalar varsa
Evde Takip İçin Pratik İpuçları
- Bazal Isı Ölçümü: Her sabah aynı saatte, yataktan kalkmadan önce dijital termometreyle ölçüm yapın.
- Mukus Kontrolü: Tuvalet sonrası temiz kağıtla salgı kıvamını değerlendirin.
- Test Zamanı: Adetin 10. gününden itibaren günlük LH testi uygulayın.
Tıbbi Destekle Yumurta Takibi
Kısırlık tedavisinde "kontrollü over stimülasyonu" (OSI) uygulanır:
- Adetin 3. günü FSH hormon iğneleri başlanır.
- Düzenli ultrasonla folikül gelişimi izlenir.
- Folikül 18-20 mm olduğunda HCG iğnesi yapılır.
- İğneden 36 saat sonra yumurta çatlatma işlemi gerçekleşir.
Yanlış Bilinenler
- "Adet döneminde hamile kalınmaz" düşüncesi yanlıştır. Kısa döngülerde yumurtlama kanamayla çakışabilir.
- "Doğum kontrol hapı bırakınca hemen hamile kalınır" ifadesi herkes için geçerli değildir.
Yumurta takibi, doğru tekniklerle uygulandığında gebelik şansını %30 artırabilir. Ancak 6 aydır sonuç alınamıyorsa üreme endokrinoloğuna başvurulmalıdır.
