Yılancık (erizipel), genellikle yüzde veya bacaklarda ani başlangıçlı kızarıklık, şişlik ve ağrıyla seyreden ciddi bir bakteriyel enfeksiyondur. Grup A streptokok bakterilerinin neden olduğu bu durum, tedavi edilmezse hayati risk oluşturabilir. İşte yılancık enfeksiyonuna dair tüm bilinmesi gerekenler:
Yılancık Nedir?
Deri ve altındaki lenf damarlarını tutan bir enfeksiyondur. En sık bacaklarda (%85) görülürken yüz, kollar veya gövdede de ortaya çıkabilir. Deride parlak kırmızı, hassas, yüksek sınırlı bir plak şeklinde kendini gösterir. Ateş ve titreme gibi sistemik belirtiler eşlik edebilir.
Belirtileri Nelerdir?
- Ani başlayan yüksek ateş (38-40°C) ve titreme
- Enfeksiyon bölgesinde şiddetli ağrı, yanma hissi
- Parlak kırmızı renkte, ödemli ve sıcak cilt lezyonu
- Lezyon sınırlarının belirgin şekilde kabarık olması
- Lenf bezlerinde şişme (özellikle kasık veya boyun bölgesinde)
- Halsizlik, baş ağrısı ve bulantı
Kimler Risk Altında?
- Lenfödem hastaları
- Diyabetik ayak yarası olanlar
- Bağışıklığı baskılanmış bireyler (kanser tedavisi görenler, HIV pozitifler)
- Damar yetmezliği olanlar
- Böcek ısırığı veya cerrahi kesi gibi cilt bütünlüğünün bozulduğu kişiler
Teşhis Nasıl Konur?
Klinik muayene genellikle tanı için yeterlidir. Kan testlerinde lökositoz ve CRP yüksekliği görülür. Ayırıcı tanı için:
- Selülitten farkı: Lezyon sınırları belirgindir, daha yüzeysel tutulum vardır.
- Deri kültürü: Sadece %20 vakada bakteri üretilebilir.
- Doppler USG: Bacak tutulumunda derin ven trombozu ekarte edilir.
Tedavi Yaklaşımları
-
Antibiyotik Tedavisi:
- İlk seçenek Penisilin G (IV) veya oral amoksisilin.
- Penisilin alerjisi varsa sefaleksin veya klindamisin.
- Tedavi süresi: Hafif vakalarda 10-14 gün, komplike olgularda 3-4 hafta.
-
Semptom Yönetimi:
- Bacak tutulumunda mutlak yatak istirahati ve bacak elevasyonu
- Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (ağrı/ödem için)
- Soğuk kompres uygulamaları
-
Kronik Tekrarlayan Vakalar:
- Aylık benzatin penisilin profilaksisi
- Altta yatan lenfödemin tedavisi
- Cilt bakımı eğitimi (nemlendirici kullanımı, travmadan korunma)
Komplikasyonlar
- Derin Doku Enfeksiyonu: Nekrotizan fasiit
- Sepsiz: Kan dolaşımına bakteri geçişi
- Lenfatik Hasar: Kronik lenfödem gelişimi
- Böbrek Tutulumu: Poststreptokoksik glomerülonefrit
- Yüz Tutulumunda: Menenjit, kafa siniri felçleri
Korunma Yöntemleri
- Ayak mantarı gibi giriş kapılarının tedavisi
- Cilt kuruluğunu önleyen nemlendiricilerin düzenli kullanımı
- Diyabetik hastalarda ayak bakımı eğitimi
- Lenfödemli hastalara basınçlı çorap uygulaması
- Travmatik yaralanmalarda hijyenik pansuman
Ne Zaman Acile Başvurulmalı?
- Ateş 39°C’nin üzerindeyse
- Lezyonda morarma veya siyahlaşma başlamışsa
- Nefes darlığı veya bilinç bulanıklığı varsa
- Şeker hastalarında ayak tabanında yaygın kızarıklık
Yılancık enfeksiyonu, dermatoloji veya enfeksiyon hastalıkları uzmanlarınca takip edilmelidir. Erken tedaviyle tam iyileşme sağlanırken gecikmiş vakalarda kalıcı doku hasarı gelişebilir.
