Yenidoğan bebeklerin kafasında görülen şişlikler, ebeveynlerde endişe yaratabilir. Bu şişliklerin çoğu zararsız ve geçici olsa da bazı durumlarda tıbbi müdahale gerektirebilir. İşte yaygın nedenler ve yapılması gerekenler:

1. Caput Succedaneum (Doğum Şişliği)
Vakum veya forsepsle yapılan doğumlarda sık görülen bir deri altı ödemidir. Şişlik yumuşak dokunumludur ve sınırları belirsizdir. Genellikle 2-3 gün içinde kendiliğinden kaybolur. Tedavi gerektirmez, ancak ciltte morarma eşlik ediyorsa doktor kontrolü önerilir.

2. Sefal Hematom (Kemik Zarı Altı Kanama)
Kafatası kemiklerinin üzerindeki zarın altında kan birikmesidir. Sert, lastiksi kıvamlı ve kemik sınırlarıyla uyumlu bir şişlik olarak fark edilir. %5 vakada kalsiyum birikimine bağlı sertleşme olabilir. 2 hafta ile 3 ay arasında kendiliğinden emilir. Büyük hematomlarda sarılık riski nedeniyle takip gerekir.

3. Subgaleal Hematom (Saçlı Deri Altı Kanama)
Acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Kanın saçlı deri ile kafatası arasında yayılmasıyla oluşur. Şişlik lastik top gibi dalgalıdır ve kulaklara kadar yayılabilir. Hızlı kan kaybına bağlı şok tablosu gelişebilir. Acil kan transfüzyonu ve cerrahi drenaj gerekebilir.

4. Bıngıldak (Fontanel) Şişkinliği
Ön bıngıldakta belirgin kabarıklık menenjit, kafa içi basınç artışı veya hidrosefali belirtisi olabilir. Bebek ağlarken geçici şişkinlik normaldir, ancak sürekli bombeleşme ve kusma eşlik ediyorsa acil nörolojik değerlendirme şarttır.

5. Kafatası Kırıkları
Zor doğumlarda veya travmalarda görülebilir. Çökme kırıklarında "ping-pong topu" görünümü olur. Çoğu tedavisiz iyileşir, ancak kırık hattında şişlik gelişirse cerrahi konsültasyon gerekebilir.

6. Lenf Düğümü Şişmeleri
Kulak arkası veya ense kökünde bezelye büyüklüğünde hareketli şişlikler lenf nodlarıdır. Enfeksiyonlarda büyüyebilir. Ateş veya kızarıklık eşlik ediyorsa antibiyotik tedavisi gerekebilir.

7. Dermoid Kistler
Doğuştan gelen, yavaş büyüyen sert kitlelerdir. Kaş bitiminde veya orta hatta görülür. Kist enfekte olursa ağrılı şişlik oluşur. Cerrahi ile çıkarılması gerekir.

Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?

• Şişlik hızla büyüyorsa
• Bebekte emmeme, uyku hali, yüksek ateş varsa
• Şişlik üzerinde kızarıklık veya sıcaklık artışı varsa
• Nefes almada güçlük veya morarma gelişirse
• Bıngıldakta gergin bombeleşme mevcutsa

Teşhis Yöntemleri

• Transillüminasyon: Kistlerde ışık geçişi pozitif olur
• Ultrason: Hematom boyutunu ve sıvı içeriğini değerlendirir
• Tomografi: Kırık veya kafa içi kanama şüphesinde kullanılır

Tedavi Yaklaşımları

• Takip: Caput ve küçük sefal hematomlar kendiliğinden geçer
• Aspirasyon: Büyük hematomlarda enjeksiyonla kan boşaltılır
• Cerrahi: Dermoid kistler veya çökme kırıklarında uygulanır
• Fizik Tedavi: Boyun eğriliği (tortikolis) eşlik ediyorsa özel egzersizler verilir

Ebeveynlere Öneriler

• Şişliği bastırmayın veya masaj yapmayın
• Bebeğin başını aynı pozisyonda uzun süre tutmayın (pozisyonel plagiyosefaliyi önlemek için)
• Kontrolleri aksatmayın