Yassı hücreli karsinom (SCC), derinin orta tabakasındaki yassı hücrelerden kaynaklanan bir cilt kanseri türüdür. UV ışınlarına maruziyet, açık ten rengi ve bağışıklık baskılanması gibi faktörlerle ilişkili olan bu kanser, erken teşhis edilmezse metastaz yapabilir.
Temel Belirtiler ve Görünüm
- Erken Evre: Kabuklanan kırmızı lekeler, iyileşmeyen yaralar veya kabarık sert nodüller
- İlerlemiş Form: Kanamalı ülserler, etrafında kızarıklık olan pullu lezyonlar
- Yaygın Bölgeler: Yüz, kulaklar, dudaklar, el sırtları ve saçsız kafa derisi
- Ayırt Edici Özellik: Pullu yüzeyli ve karnabahar benzeri görünümde lezyonlar
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- UV Maruziyeti: Güneş ışınları ve solaryumun kümülatif etkisi
- Kimyasallar: Arsenik, katran ve endüstriyel karsinojenlere mesleki maruziyet
- HPV Enfeksiyonu: Özellikle genital bölge ve ağız mukozasında gelişen SCC ile ilişki
- Bağışıklık Sistemi: Organ nakli sonrası immünsüpresif ilaç kullananlarda risk 65 kat artar
Teşhis Yöntemleri
- Dermatoskopi: Lezyonun yapısının 10x büyütmeli incelemesi
- Eksizyonel Biyopsi: Şüpheli dokunun tamamen çıkarılarak patolojik analizi
- Görüntüleme: Lenf nodu tutulumu şüphesinde PET-BT veya MR
- Tümör Evrelemesi: Breslow kalınlığı ve Clark seviyesi değerlendirmesi
Tedavi Protokolleri
- Cerrahi: Mohs mikrografik cerrahi (yüzde %99 başarı oranı) veya standart eksizyon
- Radyoterapi: Cerrahiye uygun olmayan hastalarda veya sinir invazyonu varlığında
- Topikal Tedaviler: Yüzeysel lezyonlarda %5-Fluorourasil kremi
- İleri Evreler: Sefalosporin bazlı kemoterapi veya EGFR inhibitörleri (Sisplatin+5-FU)
Metastaz Durumunda Yaklaşım
- Lenf Nodu Metastazı: Lenfadenektomi + bölgesel radyoterapi
- Uzak Metastaz: İmmünoterapi (Pembrolizumab) veya hedefe yönelik tedaviler
- Palyatif Bakım: Kemik metastazlarında radyofrekans ablasyon
Korunma Stratejileri
- Güneş Koruyucu: SPF 50+ ürünlerin her 2 saatte bir yenilenmesi
- Giysi Seçimi: UV korumalı kıyafetler ve geniş kenarlı şapkalar
- Düzenli Tarama: Yıllık dermatolojik muayene (özellikle skarlı dokularda)
- Risk Grupları: Aktinik keratozu olanlarda fotodinamik tedavi önlemi
Prognozu Etkileyen Faktörler
- Olumsuz Faktörler: Tümör çapı >2 cm, sinir invazyonu, düşük farklılaşma
- 5 Yıllık Sağkalım: Erken evrede %95, lenf nodu metastazında %25-40
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Ani büyüme gösteren, kanamalı lezyonlar
- Yüzde lokalize agresif tümörler (göz kapağı/burun deliği çevresi)
- Nöropatik ağrı (sinir tutulumu işareti)
