Yapay kalp, kalp yetmezliği olan hastalarda hasarlı kalbin işlevini geçici veya kalıcı olarak üstlenen mekanik bir cihazdır. Özellikle organ nakli bekleyen hastalarda köprü tedavisi olarak kullanılırken, bazı durumlarda kalıcı çözüm olarak da tercih edilebilir. Bu teknoloji, kalp nakli için uygun donör bulunamayan hastaların yaşam süresini uzatmayı ve yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlar.

Yapay Kalp Türleri
Yapay kalpler temel olarak iki kategoriye ayrılır: Total Yapay Kalp (TAH) ve Ventriküler Destek Cihazları (VAD). Total yapay kalp, hastanın kendi kalbi çıkarılarak tamamen mekanik bir cihazla değiştirilir. Ventriküler destek cihazları ise sadece sol ventrikül (LVAD), sağ ventrikül (RVAD) veya her ikisini (BiVAD) destekleyecek şekilde tasarlanır.

• Total Yapay Kalp Örnekleri: SynCardia TAH, Carmat Biyoprostetik Kalp
• VAD Türleri: HeartMate 3, HVAD, Berlin Heart EXCOR

Yapay Kalp Nasıl Çalışır?
Yapay kalpler, vücuda kan pompalayan mekanik pompalar ve bu pompaları kontrol eden bir güç kaynağından oluşur. Cihaz, kalp odacıklarına yerleştirilen bağlantılar aracılığıyla kanı alır ve basınçla damarlara iletir. Harici bir pil veya kablosuz enerji aktarım sistemiyle çalışır.

• Ana Bileşenler:
  • Kan pompası (türbin veya diyafram sistemi)
  • Enerji kaynağı (harici pil, transkütanöz enerji transferi)
  • Kontrol ünitesi (pompa hızı ve debi ayarı)

Kimler Yapay Kalp Kullanabilir?
Yapay kalp, ileri evre kalp yetmezliği olan ve aşağıdaki kriterleri karşılayan hastalara uygulanır:

• Kalp nakli için uygun donör bulunamayanlar
• İlaç tedavisine ve diğer cerrahi yöntemlere yanıt alınamayan hastalar
• Böbrek, karaciğer gibi diğer organ fonksiyonları stabil olanlar
• Enfeksiyon veya kanama riski kontrollü olanlar

Ameliyat Süreci ve Sonrası
Yapay kalp ameliyatı açık kalp cerrahisi gerektirir ve ortalama 6-8 saat sürer. Göğüs kafesi açılarak kalp-akciğer makinesine bağlanan hasta, cerrah tarafından yapay kalp yerleştirilir. Ameliyat sonrası yoğun bakımda 1-2 hafta takip edilir.

• Ameliyat Aşamaları:
  1. Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir (kan testleri, EKO, anjiyo).
  2. Göğüs kafesi cerrahi olarak açılır.
  3. Kalp-akciğer makinesine bağlanır.
  4. Yapay kalp yerleştirilir ve bağlantılar yapılır.
  5. Kanama kontrolü sonrası göğüs kapatılır.

Riskler ve Komplikasyonlar
Yapay kalp ameliyatı, yüksek riskli bir prosedürdür. Enfeksiyon, kanama, cihaz arızası ve tromboemboli gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

• Sık Görülen Komplikasyonlar:
  • Enfeksiyon: Cihaz kablolarının ciltten çıktığı noktalarda gelişir.
  • Tromboemboli: Mekanik pompalarda kan pıhtısı oluşumu riski %10-30.
  • Cihaz Arızası: Pompa motorunun aşınması veya enerji kesintisi.

Teknolojik Yenilikler ve Gelecek
Son yıllarda yapay kalp teknolojisi, biyouyumlu malzemeler ve kablosuz enerji aktarımı alanında önemli ilerlemeler kaydetti. Örneğin, Carmat markası biyolojik dokularla kaplı yapay kalp geliştirerek pıhtı riskini azalttı. Mini invaziv cerrahi teknikler ise ameliyat süresini kısaltıyor.

• Dikkat Çeken Gelişmeler:
  • Kablosuz şarj sistemleri (transkütanöz enerji)
  • 3D yazıcıyla kişiye özel kalp odacıkları üretimi
  • Yapay zeka destekli pompa kontrol algoritmaları

Yapay Kalple Yaşam
Yapay kalp kullanan hastaların düzenli kontrollere gitmesi ve enfeksiyondan korunması gerekir. Banyo yaparken su geçirmez koruyucu kılıflar kullanılmalı, ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.

• Günlük Yaşam İpuçları:
  • Pil ömrünü takip etmek (ortalama 8-12 saat).
  • Enfeksiyon belirtilerini (ateş, kızarıklık) anında bildirmek.
  • Kan sulandırıcı ilaçları düzenli kullanmak.