Yalancı beyin tümörü (psödotümör serebri), beyinde gerçek bir tümör olmamasına rağmen kafa içi basıncın artmasıyla ortaya çıkan nörolojik bir durumdur. Genellikle 20-50 yaş arası kadınlarda, özellikle obezite sorunu olanlarda görülür. Klinik bulguları beyin tümörüyle benzerlik gösterdiğinden "yalancı" olarak adlandırılır.
Hastalığın Nedenleri
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte beyin omurilik sıvısının (BOS) emilimindeki bozukluklar temel sorundur. Hormonal dengesizlikler, bazı ilaçlar (tetrasiklin antibiyotikler, A vitamini takviyeleri) ve sistemik hastalıklar (böbrek yetmezliği, lupus) tetikleyici faktörler olabilir. Vakaların %10’unda altta yatan neden saptanırken, %90’ı idiyopatiktir.
Belirtiler ve Klinik Tablo
- Şiddetli baş ağrısı: Genellikle sabahları daha yoğun, öksürükle artan basınç hissi
- Görme problemleri: Bulanık görme, çift görme veya geçici görme kaybı
- Kulak çınlaması (tinnitus): Nabızla senkronize uğultu
- Mide bulantısı ve kusma: Basınç artışına bağlı
- Göz dibi ödemi: Papilödem adı verilen bu durum rutin göz muayenesinde tespit edilir
- Omuz ve boyun ağrısı: Nadiren eşlik edebilir
Tanı Kriterleri
- Lomber ponksiyon: Açılık basıncının >25 cmH₂O ölçülmesi
- Nörogörüntüleme: MR veya BT’de tümör veya hidrosefali bulunmaması
- Nörolojik muayene: Fokal nörolojik defisit olmaması (tümör ayırıcı tanısı için)
- Göz dibi muayenesi: Papilödem varlığı
Tedavi Yaklaşımları
- İlaç Tedavisi:
- Asetazolamid: BOS üretimini %50 azaltan birinci basamak ilaç
- Diüretikler: Furosemid ile sıvı yükünün kontrolü
- Migren ilaçları: Topiramat hem baş ağrısını hem de BOS basıncını düşürür
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- %5-10 kilo kaybı (vakaların %80’inde semptomları hafifletir)
- Tuz kısıtlaması ve düşük karbonhidratlı diyet
- Cerrahi Müdahaleler:
- Optik sinir kılıfı dekompresyonu (görme kaybı riski varsa)
- Lombo-peritoneal şant (refrakter vakalarda)
Görme Kaybı Risk Yönetimi
Hastaların %10’unda kalıcı görme hasarı gelişebilir. Perimetri testiyle görme alanı takibi şarttır. Aylık oftalmolojik kontrollerle papilödem progresyonu izlenir. Görme keskinliğinde ani düşüş acil cerrahi gerektirir.
Özel Gruplarda Yönetim
- Gebelikte: Asetazolamid yerine diyet ve tekrarlayan lomber ponksiyon tercih edilir
- Çocuklarda: Altta yatan sinüzit veya menenjit mutlaka araştırılmalı
- Obezite Cerrahisi Sonrası: Hızlı kilo kaybı risk faktörü olduğundan rutin tarama önerilir
Prognoz ve İzlem
Uygun tedaviyle hastaların %70’inde 1 yıl içinde remisyon sağlanır. Tekrarlama oranı %15-20’dir. İlk yıl 3 ayda bir nörolojik ve oftalmolojik kontrol gereklidir. Kilo kontrolü nüksleri önlemede en etkili yöntemdir.
Yaşam Kalitesi İçin Öneriler
- Düşük ışıkta okuma yapmamak
- Yoga ve meditasyonla stres yönetimi
- Kafein ve alkol tüketimini sınırlamak
- Yüksek yastıkla uyumak (gece basınç artışını azaltır)
