VZV Nedir?
Varicella Zoster Virüsü (VZV), suçiçeği ve zona gibi iki farklı hastalığa neden olan yaygın bir patojendir. İlk enfeksiyonda suçiçeği gelişirken, virüs vücutta latent kalıp yıllar sonra yeniden aktive olarak zonaya yol açabilir. Bu virüs, herpes virüs ailesinin üyesidir ve oldukça bulaşıcı özellik gösterir.
Suçiçeği Belirtileri
Suçiçeği genellikle çocuklarda görülür ve tipik olarak şu semptomlarla kendini gösterir:
- Ateş, baş ağrısı ve halsizlik
- Kaşıntılı kırmızı döküntüler (başlangıçta sıvı dolu kabarcıklar)
- Döküntülerin gövde, yüz ve saçlı deride yaygınlaşması
- İştah kaybı ve eklem ağrıları
Zona Belirtileri
Virüsün yeniden aktive olmasıyla ortaya çıkan zona, genellikle yetişkinlerde görülür:
- Tek taraflı, şiddetli ağrı ve yanma hissi
- Kırmızı zeminde gruplaşmış su dolu kabarcıklar
- Döküntülerin genellikle gövde veya yüzde sinir yolunu takip etmesi
- İyileşme sonrası kalıcı nevralji (postherpetik nevralji)
Bulaşma Yolları
- Suçiçeği: Hava yoluyla, öksürük/hapşırık damlacıkları veya lezyonlarla direkt temas
- Zona: Aktif döküntülerle temas (suçiçeği geçirmemiş kişilere suçiçeği bulaştırır)
- Virüs, döküntüler kabuklanana kadar bulaşıcıdır
Teşhis Yöntemleri
- Klinik Değerlendirme: Tipik döküntü paterni tanı için genellikle yeterlidir
- Laboratuvar Testleri: Lezyon sıvısından PCR, kan serolojisi (IgM/IgG)
- Hücre Kültürü: Nadiren gerekli olur
Tedavi Yaklaşımları
- Suçiçeği:
- Antiviral ilaçlar (Asiklovir) risk gruplarında kullanılır
- Kaşıntı için kalamin losyonu ve antihistaminikler
- Ateş düşürücüler (aspirin dışı)
- Zona:
- Semptom başlangıcından 72 saat içinde antiviral tedavi
- Ağrı kontrolü için gabapentin veya trisiklik antidepresanlar
- Postherpetik nevraljide topikal kapsaisin krem
Aşılama ve Korunma
- Suçiçeği Aşısı: 12 ay üstü çocuklara iki doz şeklinde uygulanır
- Zona Aşısı: 50 yaş üstü yetişkinler için rekombinant aşı (Shingrix)
- Pasif Bağışıklama: Yüksek riskli gruplarda VZIG (immunoglobulin)
- Enfekte kişilerle temasın sınırlandırılması
Komplikasyonlar
- Suçiçeği: Pnömoni, ensefalit, bakteriyel süperenfeksiyonlar
- Zona: Görme kaybı (oftalmik zona), işitme problemleri, yüz felci
- Bağışıklığı baskılanmış hastalarda yaygın organ tutulumu
Risk Grupları
- Yenidoğanlar ve hamileler
- Kanser hastaları, HIV pozitif bireyler
- Organ nakli hastaları
- Steroid veya immünsupresif tedavi alanlar
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Döküntülerin göz veya kulak çevresinde olması
- 39°C üstü dirençli ateş
- Nefes darlığı, şiddetli baş ağrısı
- Bağışıklık sistemi zayıf kişilerde temas öyküsü
