Ventriküler Septal Defekt (VSD), kalbin sağ ve sol karıncıklarını ayıran duvarda doğuştan bir açıklık bulunmasıdır. En sık görülen doğumsal kalp kusurlarından biri olan VSD, kalpte üfürüm ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu durum, kalbin pompalama verimliliğini düşürerek oksijen bakımından zengin kanın akciğerlere geri kaçmasına neden olur.
VSD’nin Nedenleri ve Risk Faktörleri
VSD’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu oluşur. Down sendromu gibi kromozomal bozukluklar, gebelikte kontrolsüz diyabet, annenin alkol-sigara kullanımı veya epilepsi ilaçlarına maruziyet riski artırır. Aile öyküsü olanlarda görülme sıklığı 3 kat daha yüksektir.
VSD Belirtileri
- Küçük Defektler: Çoğunlukla asemptomatik seyreder, sadece üfürüm duyulur
- Orta-Büyük Defektler:
- Hızlı soluk alıp verme ve nefes darlığı
- Emzirirken yorulma veya terleme
- Yetersiz kilo alımı ve büyüme geriliği
- Sık akciğer enfeksiyonları
- Ciltte morarma (siyanoz)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Sistolik üfürüm (III-IV/VI şiddetinde)
- Ekokardiyografi: Altın standart tanı yöntemi, defektin boyut ve konumunu gösterir
- EKG: Sağ ventrikül hipertrofisi bulguları
- Akciğer Grafisi: Kalp büyümesi ve pulmoner damarlanma artışı
- Kardiyak MR: Komplike vakalarda cerrahi planlaması için
Tedavi Yaklaşımları
- Küçük VSD’ler: %40’ı kendiliğinden kapanır, düzenli takip yeterlidir
- Orta-Büyük VSD’ler:
- Medikal Tedavi: Diüretikler (furosemid), ACE inhibitörleri
- Cerrahi Onarım: Açık kalp ameliyatı (6-12 ay arası ideal)
- Transkateter Kapatma: Kas tabakasındaki defektlerde tercih edilir
Komplikasyonlar ve Uzun Dönem Takip
Tedavi edilmeyen büyük VSD’ler; kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon (Eisenmenger sendromu) ve enfektif endokardite yol açabilir. Ameliyat sonrası hastaların yıllık kardiyolojik kontrollerle izlenmesi, egzersiz kısıtlaması olmaksızın normal yaşam sürmelerini sağlar.
Yenidoğan ve Çocuklarda Özel Durumlar
Prematüre bebeklerde görülen "musküler VSD"ler genellikle kendiliğinden kapanır. Perimembranöz defektler ise aort kapağa yakınlığı nedeniyle cerrahi gerektirebilir. Okul çağındaki çocuklarda fiziksel aktivite kısıtlaması nadiren gerekir.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Beslenirken morarma ve aşırı terleme
- Dakikada 60’ın üzerinde solunum sayısı
- Karaciğerde büyüme ve bacaklarda ödem
- Kilo alamama (aylık <500 gr)
VSD tanılı hastalar pediyatrik kardiyoloji uzmanı tarafından takip edilmelidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile çocukların %95’inden fazlası normal yaşam beklentisine sahiptir.
