Vestibüler nöronit, iç kulağın denge sinirlerinde ani iltihaplanma sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Şiddetli baş dönmesi ve dengesizlikle karakterize olan bu durum, genellikle viral enfeksiyonların tetiklediği bir sağlık sorunudur. Hastaların günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilen bu tablonun teşhis ve tedavi süreci hakkında tüm detayları aktarıyoruz.
Vestibüler Nöronit Nedir?
İç kulaktaki vestibüler sinirin iltihaplanmasıyla oluşan bu durum, periferik vertigonun en yaygın nedenlerinden biridir. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarını takiben gelişir ve ani başlayan şiddetli baş dönmesi ataklarıyla kendini gösterir. İşitme kaybı eşlik etmez, bu özelliğiyle Meniere hastalığından ayrılır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
En temel neden viral enfeksiyonlardır. Herpes simpleks, Epstein-Barr veya influenza virüsleri sinir dokusunda inflamasyonu tetikleyebilir. Bağışıklık sistemi zayıflığı, kronik stres ve diyabet gibi faktörler riski artırır. 30-60 yaş arası yetişkinlerde daha sık görülür, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.
Belirtileri Nelerdir?
- Ani başlayan şiddetli vertigo (dünya dönüyor hissi)
- Bulantı ve kusma
- Denge kaybı (ayakta durmakta zorlanma)
- Gözlerde istemsiz hareketler (nistagmus)
- Konsantrasyon güçlüğü
Belirtiler ilk 24-48 saatte zirve yapar ve hareketle şiddetlenir. Yatak istirahati bile rahatlama sağlamayabilir.
Teşhis Süreci
Tanıda öncelikle detaylı hasta öyküsü alınır. Fizik muayenede HIT testi (kafa itme testi) ve Romberg testi uygulanır. İşitme testleri normal çıkar. Manyetik rezonans (MR) ile beyin sapı ve sinir yolları incelenerek inme gibi merkezi nedenler elenir. Videonistagmografi (VNG) ile göz hareketleri kaydedilir.
Tedavi Yöntemleri
Akut dönemde semptomatik tedavi uygulanır:
- İlaçlar: Dimenhidrinat veya meklizin gibi vertigo ilaçları, ondansetron gibi bulantı önleyiciler
- Steroidler: Şiddetli vakalarda prednizon gibi kortikosteroidler
- Vestibüler Rehabilitasyon: İlk haftadan sonra başlanan denge egzersizleri
- Sıvı Desteği: Kusma nedeniyle oluşan dehidratasyonun damar yoluyla düzeltilmesi
İyileşme Süreci ve Rehabilitasyon
Akut belirtiler genellikle 3-7 günde azalır. Tam iyileşme 3-6 haftayı bulabilir. Vestibüler rehabilitasyon kritik önem taşır:
- Gaze stabilizasyon egzersizleri
- Denge eğitimleri (tek ayak üzerinde durma)
- Brandt-Daroff manevraları
- Yürüme antrenmanları
Rehabilitasyon programı fizyoterapist eşliğinde kişiye özel planlanır.
Önlemler ve Evde Yapılabilecekler
- Ani hareketlerden kaçının (yataktan kalkarken yavaş hareket edin)
- Baş dönmesi sırasında sabit bir noktaya odaklanın
- Bol su tüketin ve tuz alımını sınırlayın
- Stres yönetimi için nefes egzersizleri yapın
- Uyku düzeninize dikkat edin
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- Çift görme veya konuşma bozukluğu eşlik ediyorsa
- Kol-bacakta uyuşma/güçsüzlük varsa
- Şiddetli baş ağrısı ile birlikteyse
Bu belirtiler inme işareti olabilir.
Hangi Doktorlar İlgilenir?
Nöroloji ve KBB uzmanları tanı ve tedaviyi yönetir. İyileşme döneminde fizik tedavi uzmanları devreye girer. Tekrarlayan vakalarda bağışıklık sistemi detaylı incelenmelidir.
