Venöz ülser, bacaklarda kronik toplardamar yetmezliği sonucu oluşan ve iyileşmesi zor yaralardır. Genellikle ayak bileği iç kısmında görülür ve tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu makalede venöz ülserin nedenleri, belirtileri ve güncel tedavi yaklaşımlarını detaylıca ele alıyoruz.

Venöz Ülserin Nedenleri
Venöz ülserler, toplardamarlardaki kapakçıkların bozulması sonucu kanın bacaklarda birikmesiyle oluşur. Bu durum damar içi basıncı artırır ve dokulara yeterli oksijen gitmesini engeller. Risk faktörleri arasında derin ven trombozu öyküsü, obezite, uzun süre ayakta kalma, ileri yaş ve hareketsiz yaşam tarzı yer alır. Kalıtsal yatkınlık da önemli bir etkendir.

Belirtiler ve Tanı Yöntemleri

• Erken Evre Belirtileri: Bacaklarda şişlik, ağırlık hissi, kaşıntı ve ciltte kahverengi renk değişimi.
• İlerlemiş Ülser: Ağrılı açık yara, ıslak görünümlü taban, kötü kokulu akıntı ve yara çevresinde sertleşmiş deri.
  Tanı için Doppler ultrason ile damar yapısı incelenir. Yara kültürü enfeksiyon varlığını tespit etmek, kan testleri ise altta yatan diyabet gibi hastalıkları ekarte etmek için kullanılır.

Tedavi Yaklaşımları

1. Basınçlı Bandaj Tedavisi: Altın standart yöntemdir. Çok katmanlı bandajlarla bacaklara kontrollü basınç uygulanarak kan dolaşımı düzeltilir.
2. Yara Bakımı: Debridman (ölü doku temizliği), antimikrobiyal pansumanlar ve köpük sargılar kullanılır. Negatif basınçlı yara tedavisi (VAC) dirençli vakalarda etkilidir.
3. İlaç Tedavisi: Pentoksifilin gibi kan akışını artıran ilaçlar ve enfeksiyon durumunda antibiyotikler reçete edilir.
4. Cerrahi Müdahale: Endovenöz ablasyon (lazer/RF) veya skleroterapi ile hasarlı damarlar kapatılır. Şiddetli vakalarda venöz by-pass gerekebilir.

Önleme Stratejileri

• Kompresyon Çorapları: Venöz yetmezlik tanılı hastalar günlük 20-30 mmHg basınçlı çorap kullanmalı.
• Bacak Elevasyonu: Günde 3 kez 30 dakika bacakların kalp seviyesinden yüksekte tutulması.
• Düzenli Egzersiz: Yürüyüş ve baldır kaslarını çalıştıran hareketler kan dolaşımını iyileştirir.
• Kilo Kontrolü: VKİ’nin 25 altında tutulması damar yükünü azaltır.

İyileşme Süreci ve Takip
Tedaviye yanıt 2-4 haftada başlar, tam iyileşme 3-6 ay sürebilir. Haftalık pansuman değişimi ve 3 ayda bir Doppler takibi gereklidir. Nüks oranı %60’ı aştığı için yaşam boyu koruyucu önlemler şarttır.

Riskli Gruplar ve Acil Durumlar
Diyabet hastaları, immünosupresif tedavi alanlar ve böbrek yetmezliği olanlarda kangren riski artar. Ateş, yarada ani genişleme veya şiddetli ağrı durumunda acil müdahale gerekir.