Su çiçeği (varisella), varisella-zoster virüsünün neden olduğu, kaşıntılı döküntüler ve ateşle karakterize bulaşıcı bir hastalıktır. Çoğunlukla çocuklarda görülse de yetişkinlerde daha ağır seyredebilir. İşte bu hastalığa dair tüm detaylar:
Su Çiçeği Nedir?
Varisella-zoster virüsünün yol açtığı akut bir enfeksiyon hastalığıdır. Dünya genelinde yaygın olup, özellikle 10 yaş altı çocuklarda görülür. Döküntülerin içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşmesi ve kızarık zemin üzerinde dağılması tipik özelliğidir.
Nasıl Bulaşır?
Hasta kişilerin öksürük veya hapşırıkla yaydığı damlacıklar yoluyla solunumdan bulaşır. Döküntülere direkt temas da hastalığı yayabilir. Bulaşıcılık dönemi, döküntüler çıkmadan 1-2 gün önce başlar ve tüm kabarcıklar kabuklanana kadar devam eder.
Belirtiler ve Seyir
- Ateş: Hastalığın ilk günlerinde 38-39°C ateş görülür.
- Döküntüler: Önce yüz ve gövdede başlayan kırmızı lekeler, 24 saat içinde içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşür.
- Kaşıntı: Şiddetli kaşıntı en rahatsız edici semptomdur.
- İştahsızlık ve Halsizlik: Özellikle ilk 3 gün belirgindir.
Teşhis Yöntemleri
Klinik muayene ile tipik döküntülerin görülmesi tanı için yeterlidir. Şüpheli vakalarda kan testleri (IgM antikoru) veya lezyon sıvısından PCR testi yapılabilir. Hamilelerde ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde ek tetkikler gerekebilir.
Tedavi Süreci
- Semptomatik Tedavi: Kaşıntı için kalamin losyonu veya antihistaminikler.
- Ateş Kontrolü: Parasetamol kullanımı (aspirin kesinlikle verilmez).
- Antiviral İlaçlar: Asiklovir, ilk 24 saatte başlandığında şiddeti azaltır (özellikle yetişkinlerde).
- Bakım: Banyo sonrası yumuşak havluyla tampon yaparak kurulama, tırnakların kısa tutulması.
Komplikasyonlar
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Kaşınan lezyonlara bağlı impetigo veya selülit.
- Pnömoni: Yetişkinlerde daha sık görülen ciddi bir tablo.
- Nörolojik Sorunlar: Beyin iltihabı (ensefalit) veya ataksi.
- Reye Sendromu: Aspirin kullanımıyla tetiklenen karaciğer yetmezliği.
Korunma ve Aşı
- Su Çiçeği Aşısı: Canlı zayıflatılmış aşıdır, 12-15 ay arası ve 4-6 yaşta olmak üzere iki doz uygulanır.
- Temas Sonrası Koruma: Maruziyetten sonraki 3-5 gün içinde aşı yapılması hastalığı önleyebilir.
- İzolasyon: Tüm kabarcıklar kabuklanana kadar okul/kreşe devam edilmemeli.
Risk Grupları
- Hamileler (düşük veya konjenital sendrom riski)
- Yenidoğanlar
- Lösemi veya HIV hastaları
- Organ nakli geçirenler
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Döküntülerde iltihaplı akıntı veya kızarıklık artışı
- 40°C’yi geçen dirençli ateş
- Nefes darlığı veya şiddetli baş ağrısı
- Boyun tutulması veya bilinç bulanıklığı
Çocuk hastalar için çocuk enfeksiyon uzmanı, yetişkinler için dahiliye veya enfeksiyon hastalıkları bölümleri uygun başvuru noktalarıdır. Hastalık genellikle 7-10 günde iyileşir ancak virüs sinir dokusunda latent kalarak ileride zona olarak ortaya çıkabilir.
