Ürodinami Nedir?
Mesane ve karın içi basınç farkından oluşarak hastadaki idrar tipini ayrıştırmaya yarayan invazif teste ürodinami denir.
Ürodinami, mesane ve karın içi basınç farklarından ortaya çıkarak hastanın idrar tipini ayrıştırmaya yarayan invaziv bir testtir. İdrar kaçırma sorunu yaşayan her yaş grubundaki erkek ve kadınlara gereken kriterlere uyması halinde yapılabilen tanı amaçlı uygulanan bir yöntemdir.
İdrar kaçırmaların nedeninin ne olduğuna dair problemleri çözmede ayrıca “nörojen mesane” adı verilen sinir sistemine bağlı idrar kesesinde meydana gelen bozuklukları değerlendirme ve nedenini öğrenmek için kullanılan cihaza ürodinami cihazı denir.
Kadınlarda Ürodinami
Kadınların idrar sorunlarında oldukça yaygın olarak başvurulan ürodinami testi ile stres tipi ve sıkışma tipi idrar kaçırmaların nedenleri anlaşılabilir. Ayrıca aşağıdaki mesane sorunlarının nedenleri de ürodinami testi ile öğrenilebilir;
- Mesanenin aşırı aktif çalışması sorunu
- Mesane kaslarındaki yetersizlik problemi
- Nörojenik mesane tetkiki
- Rekürren veya karışık tipte inkontinans (idrar kaçırma)
Erkeklerde Ürodinami
Erkekler idrar kaçırma problemleri daha farklı nedenlere de bağlı olabileceği için ürodinami testinden farklı testler de yapılabilmektedir. Doktor hasta ile konuşarak şikayetleri hakkında karar kılarak farklı testlere de yönlendirebilir. Erkeklerdeki ürodinami yapılması gereken durumlar şöyledir;
- Prostat ameliyatı ile oluşan idrar kaçırma
- Nörojenik olmayan alt üriner sistem disfonksiyonu
- İyi huylu prostatın gelişmesindeki bazı durumlar
- İdrar yolu tıkanıklıkları
- Mesanenin aşırı aktif çalışması
- Mesane kaslarındaki yetersizlik problemi
Çocuklarda Ürodinami
Çocuklardaki ürodinami testi gerektiren bazı durumlar aşağıdaki gibidir;
- Spina bifida (doğumsal bir omurilik hastalığı)
- Omurilik felci
- Gece veya gündüz idrar kaçırma
- İşeme bozuklukları
- Sürekli idrar yolu enfeksiyonları
- Nörojenik alt üriner sistem disfonksiyonu
- Nörojenik olmayan alt üriner sistem disfonksiyonu
Ürodinami Nasıl Yapılır?
Hastaya işlemin detayları anlatılır ve hastanın onamı alınır. Hastadan kıyafetini çıkarması istenir ve bunun yerine önlük giymesi istenir. Daha sonrasında ise jinekolojik masaya yatırılır.
Ürodinami testi için hastanın mesanesinin tamamen boşaltılması sağlanır ve sonrasında da hastanın mesanesine bazen de makatına da kateter yerleştirilir. Ürodinami testi, işlem esnasında anesteziye gerek duyulmayan ağrısız bir işlemdir. Kateter takılırken lokal anestezi etkisi bulunan bir kayganlaştırıcı jel dış idrar kanalından verilir. Kateterler aracılığıyla mesane içi basınçlar tam anlamıyla ölçülür.
Daha sonra kateterler aracılığıyla mesaneye uygun bir hızla serum verilerek mesanenin dolması sağlanır. Bu sayede mesanenin kapasitesi, fizyolojik genişleme durumu ve basınçları incelenir. Mesanenin dolmasından sonra hastadan idrar yapması istenir ve hasta idrarını yaparken mesanenin tüm fonksiyonları incelenir.
Yapılan bu işlemin tüm safhası dijital ortama bilgisayar yardımıyla aktarılarak burada kaydedilir ve ürodinami testi yorumlama işlemi yapılır. Ürodinami normal değerleri mesane çıkım indexinde 100 – 150‘dir. Ürodinami testi yorumlaması doktor tarafından yapıldıktan sonra eğer gerekli görülürse mesanenin floroskopi ile görüntüsü alınır. Görüntüleme işlemi için mesaneye kontrast madde içeren bir sıvı verilerek doldurma ve idrar yapma işlemi tekrarlanır ve bu esnada detaylı inceleme için filmler de çekilir.
Bu işlemin her aşamasında doktor, hastaya ne hissettiği hakkında birkaç soru sorabilir. Problemleri daha detaylı inceleyebilmek adına öksürme, ayağa kalkma gibi bazı durumları doktor hastadan isteyebilir. Ayrıca mesane dolduğu safhada hastanın bunu doktora bildirmesi gerekir.
Ürodinami testi hastanın durumuna bağlı olmak üzere yaklaşık 30 dakika sürer. Ürodinami testi süresi doktorun detaylı incelemek adına hastadan isteyeceği durumlara göre de uzayabilmektedir.
Bu işlemde en çok dikkat edilmesi gereken hastanın idrar yolunda bir enfeksiyon olmamasıdır. Test öncesinde üroloji doktoruna, eğer bilinen bir enfeksiyon durumu varsa hastanın bildirmesi gerekmektedir.
Ürodinami testi öncesi doktor hastadan bazı malzemeleri getirmesini ve ayrıca testten 1 saat kadar önceden idrarını tutmasını isteyebilir.
Ürodinami testi yaptıranlar işlemden 1 gün sonra idrar yaparken biraz sızı hissedebilir fakat şiddetli bir ağrı hissediliyor ya da enfeksiyon durumundan korkuluyorsa doktora bildirilmesi gerekir.
Ürodinami testi sonucu işlemin bilgisayar çıktıları alındıktan sonra doktor yorumlaması üzerine hemen yapılabilir ve hastaya iletilebilir.
Ürodinami testi her hastaya uygulanmayan fakat başka bir alternatifi olmayan bir yöntemdir. İdrar tutamama, kaçırma, çok sık olarak tuvalete gitme, idrar olmadan idrar yapma isteği olması durumu, idrar yaparken zorlanılması gibi durumlarda uygulanan bu test, yapılmadan önce hastaya idrar ile ilgili hangi sorunları hangi durumlarda hangi aralıklarla yaşıyor sorulur ve gerek duyulmadığı takdirde ilaç tedavisi gibi durumlar ile problemler çözülebilir.
Ürodinami Testi Sonucu
Doktor işlemin gerçekleşmesi üzerine bilgisayara kaydedilen bilgilerin çıktısını aldıktan sonra ürodinami testini inceleyerek yorumlar.
Ürodinami test sonucu, işlem esnasında gerçekleşen işlemler ve bunların sonuçları hakkında bilgi vererek idrar problemi olan hastanın, asıl sorununun ne olduğu hakkında tanı konmasını sağlar.
Bu test sonucunda yapılan işlem ve mesane çalışması ile ilgili şu bilgiler yer almaktadır;
- Gönderilen hacim
- Kaçak ile kaybedilen hacim
- Mesane doluluk oranı
- Maximal vezikal basınç
- Maximal abdominal basınç
- Maximal destrusor basıncı
- Maximal üretral basınç
- Pompa hızı
Ürodinami ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Ürodinami testi yapan hastaneler hangileri?
Ürodinami testi hastanelerin üroloji bölümünde yapılmaktadır. Ürodinami yapan hastaneler şöyledir;
- Devlet Hastaneleri
- Özel Hastaneler
- Özel Sağlık Merkezleri
- Araştırma ve Uygulama Hastaneleri
Ürodinami testi ne kadar sürer?
Ürodinami testi, ortalama 30 dakika sürmektedir. Hastalık durumuna göre bu süre değişebilmektedir.
Yürürken ya da koşarken idrar kaçırma durumlarını ölçebilmek adına doktor hastadan mesanesi dolduğunda yürümesini ya da koşmasını isteyebilir. Böyle durumlarda test süresi daha da uzayabilmektedir.
Ürodinami yapan devlet hastaneleri hangileri?
Ürodinami testi yapan devlet hastaneleri, doktorlarca uygun görülen ve tetkik edilen hastalara randevu usulü ile bu testi yapmaktadırlar. Testi yaptırmadan önce randevu alırken işlem öncesi yapılması gerekenler ve işlem hakkında hastalar bilgilendirilmektedirler.
Her ilde merkez devlet hastaneleri ve şehir hastanelerinin ilgili bölümlerinde ürodinami testi yapılabilir. Hastalar üroloji dalındaki hastalıkları ile ilgili gittikleri hastanelerde ürodinami testi gerek duyulursa, doktorları tarafından testin yapıldığı hastaneye yönlendirilirler.
Ürodinami sonrası ağrı olur mu?
Ürodinami sonrası idrar yaparken hafif sızlama hissi duyulabilir. Aşırı ağrı beklenmeyen bir durumdur. Dış idrar yoluna kataterin geçmesi için sürülen kayganlaştırıcının etkisi ile idrar yaparken yanma hissi yaşanabilir bu durumlar için test sonrasında bol bol su içilmelidir.
Ayrıca mesane kapasitesi incelenmek için serum ile doldurma sonrası mesanenin genişlemesine bağlı olarak ince damarlarda çatlama meydana gelebilir bu durumda kanamalar da görülebilir.
Ürodinami yan etkileri nelerdir?
- İdrarda yanma ve sık idrara çıkma. (Yaygın olarak görülür)
- İdrar yaparken kan gelmesi ve enfeksiyon (Nadir olarak görülür)
- Sepsiz (Çok nadir)
Ürodinami ücreti ne kadar?
Sağlık sigortasının karşıladığı Ürodinami test ücreti ürodinami ünitesi olan devlet hastanelerinde ücretsiz yapılmaktadır fakat özel kliniklerde ve özel hastanelerde ek ücrete tabi olabilir.
SGK anlaşmalı bazı özel hastanelerde bu işlem için ücret alınmamakla beraber ek ücret alan diğer özel hastanelerdeki ürodinami testi ek ücretleri ortalama olarak röntgen çekimi fiyatlarıyla aynı olmaktadır.