Üretrit, idrarı mesaneden dışarı taşıyan tüp olan üretranın iltihaplanmasıdır. Genellikle enfeksiyon kaynaklı olan bu durum, cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) veya bakteriyel enfeksiyonlarla ilişkilidir. Erkeklerde ve kadınlarda görülebilse de anatomik farklılıklar nedeniyle kadınlarda daha sık rastlanır. Tedavi edilmediğinde idrar yolu enfeksiyonlarına veya üreme sisteminde kalıcı hasara yol açabilir.
Üretritin Başlıca Belirtileri
- İdrar yaparken yanma veya batma hissi
- Sık idrara çıkma ihtiyacı (ancak az miktarda idrar çıkışı)
- İdrarda bulanıklık veya kan görülmesi
- Penis veya vajinal bölgede akıntı (beyaz, sarı veya yeşil renkli)
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Kasık bölgesinde hassasiyet veya ağrı
Üretritin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Üretrit genellikle bakteriyel veya viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. Gonore (Neisseria gonorrhoeae) ve klamidya (Chlamydia trachomatis) en yaygın cinsel yolla bulaşan etkenlerdir. Bakteriyel olmayan üretrit ise travma, kimyasal irritanlar (spermisitler) veya idrar yolu taşları nedeniyle gelişebilir. Risk faktörleri arasında korunmasız cinsel ilişki, çoklu cinsel partner ve kişisel hijyen eksikliği sayılabilir.
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
Hekimler, hastanın semptomlarını ve cinsel öyküsünü detaylı şekilde sorgular. Fizik muayenede üretral akıntı veya lenf bezlerinde şişlik aranır. Kesin tanı için şu testler yapılır:
- İdrar Tahlili: İdrarda lökosit veya kan hücrelerinin varlığı
- Üretral Akıntı Kültürü: Enfeksiyon etkeninin belirlenmesi
- PCR Testi: Klamidya veya gonore DNA’sının tespiti
- Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık Taraması: HIV, sifiliz gibi diğer CYBH’ların ekarte edilmesi
Tedavi Seçenekleri ve İlaç Kullanımı
Üretrit tedavisi altta yatan nedene göre planlanır:
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Antibiyotikler (Azitromisin, Doksiklin veya Sefiksim) 7-14 günlük kürler halinde verilir.
- Viral Enfeksiyonlar: Herpes simplex virüsünde asiklovir gibi antiviral ilaçlar kullanılır.
- Semptomatik Tedavi: Ağrı kesiciler (İbuprofen) ve sıcak kompres, idrar yaparken rahatlama sağlar.
Tedavi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İlaçların reçete edilen süre boyunca düzenli kullanılması
- Tedavi süresince cinsel ilişkiden kaçınılması
- Partnerin de test edilerek gerekiyorsa tedavi olması
- Alkol ve baharatlı gıdaların tüketiminin sınırlandırılması
Üretritten Korunma Yöntemleri
Üretrit riskini azaltmak için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Cinsel İlişkide Kondom Kullanımı: CYBH’ların bulaşmasını önlemede en etkili yöntem.
- Kişisel Hijyen: Genital bölgenin temiz ve kuru tutulması, irritan sabunlardan kaçınılması.
- Düzenli Sağlık Kontrolleri: Özellikle çoklu cinsel partneri olanların yılda bir CYBH taraması yaptırması.
- İdrar Yapma Alışkanlıkları: Cinsel ilişkiden sonra idrara çıkmak, bakterilerin üretradan atılmasını sağlar.
Komplikasyonlar ve İhmalin Sonuçları
Tedavi edilmeyen üretrit, idrar yolu enfeksiyonlarının tekrarlamasına, prostatit (erkeklerde) veya pelvik inflamatuar hastalığa (kadınlarda) yol açabilir. Klamidya enfeksiyonu, kadınlarda tüplerde tıkanıklık ve infertilite riskini artırır.
Üretrit ve Cinsel Sağlık İlişkisi
Cinsel yolla bulaşan üretrit vakalarında partnerlerin eş zamanlı tedavisi şarttır. Aksi halde enfeksiyon sürekli yeniden bulaşabilir. Cinsel sağlık eğitiminin yaygınlaştırılması, toplumda üretrit ve diğer CYBH’ların kontrol altına alınmasına yardımcı olur.