Trombofili, kanın normalden daha kolay pıhtılaşmasına yol açan genetik veya edinsel bir durumdur. Bu durum, derin ven trombozu (DVT), pulmoner emboli veya tekrarlayan düşükler gibi ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilir. Trombofili paneli testi, bu eğilimin altında yatan nedenleri belirlemek için kullanılan kapsamlı bir kan analizidir. İşte bu testle ilgili bilinmesi gerekenler:
Trombofili Paneli Testi Neden İstenir?
Trombofili paneli genellikle aşağıdaki durumlarda önerilir:
- Tekrarlayan Pıhtılaşma Öyküsü: Bacaklarda veya akciğerde nedensiz pıhtı oluşumu.
- Aile Öyküsü: Yakın akrabalarda trombofili teşhisi veya genç yaşta pıhtı kaynaklı komplikasyonlar.
- Gebelik Komplikasyonları: Tekrarlayan düşükler, ölü doğum veya gebelik zehirlenmesi (preeklampsi).
- Cerrahi Öncesi Risk Değerlendirmesi: Özellikle yüksek riskli ameliyatlardan önce pıhtılaşma eğilimini belirlemek.
- Doğum Kontrol Hapları Kullanımı: Östrojen içeren ilaçların başlanması öncesi risk analizi.
Test Nasıl Yapılır?
Trombofili paneli, aç karnına alınan kan örneği üzerinde gerçekleştirilir. İşlem adımları şöyledir:
- Kan Alımı: Kolun üst kısmından steril bir iğneyle 5-10 ml kan alınır.
- Laboratuvar Analizi: Kan örneği, pıhtılaşma faktörleri (Protein C, Protein S, Antitrombin), genetik mutasyonlar (Faktör V Leiden, Protrombin G20210A) ve antifosfolipid antikorları (Lupus antikoagülanı) açısından incelenir.
- Sonuç Süresi: Test sonuçları genellikle 7-14 iş günü içinde raporlanır. Acil durumlarda bu süre kısalabilir.
Test Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Açlık: Testten 8-12 saat önce yemek yenmemeli, su dışında sıvı tüketilmemelidir.
- İlaçlar: Kan sulandırıcılar (warfarin, heparin) gibi ilaçlar geçici olarak kesilebilir. Doktor onayı olmadan ilaç kesilmemelidir.
- Gebelik: Hamilelikte bazı pıhtılaşma faktörleri düşük çıkabileceğinden, sonuçlar dikkatli yorumlanmalıdır.
Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
- Normal Değerler: Tüm parametrelerin referans aralıkta olması, trombofili riskinin düşük olduğunu gösterir.
- Anormal Bulgular: Protein C eksikliği veya Faktör V Leiden mutasyonu gibi sonuçlar, pıhtılaşma eğilimini doğrular.
- Antifosfolipid Sendromu: Lupus antikoagülanı pozitifliği, tekrarlayan gebelik kayıplarıyla ilişkilendirilebilir.
Tedavi ve Takip
Test sonucuna göre:
- Kan Sulandırıcılar: Düşük molekül ağırlıklı heparin veya warfarin gibi ilaçlar reçete edilebilir.
- Gebelik Yönetimi: Yüksek riskli gebeliklerde düşük doz aspirin ve heparin kombinasyonu önerilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigaranın bırakılması, obezitenin önlenmesi ve düzenli egzersiz tavsiye edilir.
Sık Sorulan Sorular
- Test Ağrılı mı? Kan alımı sırasında hafif bir iğne batması hissedilir.
- Sonuçlar Kesin mi? Genetik mutasyonlar kesin teşhis koydururken, antifosfolipid antikorları zamanla değişebilir.
- Çocuklara Yapılır mı? Ailevi trombofili şüphesi varsa çocuklarda da uygulanabilir.
Trombofili paneli, doğru tedavi planlaması ve komplikasyonların önlenmesi için kritik bir araçtır. Sonuçlar mutlaka hematoloji veya dahiliye uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
