Toz alerjisi, ev tozu akarlarına (mite) karşı gelişen bağışıklık sistemi tepkisidir. Bu mikroskobik canlılar, yatak, halı ve kumaş mobilyalarda yaşar. Alerjik rinit, astım ve atopik dermatitin en yaygın tetikleyicilerinden biridir.
Toz Alerjisinin Yaygın Belirtileri
- Burun tıkanıklığı veya sürekli akıntı
- Hapşırma nöbetleri (özellikle sabahları)
- Gözlerde kaşıntı, kızarıklık ve sulanma
- Boğazda gıcık hissi ve kuru öksürük
- Ciltte egzama benzeri kızarıklık ve kaşıntı
- Gece öksürükleri veya nefes darlığı
Risk Faktörleri ve Tetikleyiciler
Ev tozu akarları nemli ve sıcak ortamlarda hızla çoğalır. Yastık, yorgan ve pelüş oyuncaklar ideal yaşam alanlarıdır. Polen, küf mantarları ve hayvan tüyleri semptomları şiddetlendirebilir. Astımı olanlarda bronş spazmına yol açabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Deri Prick Testi: Kol önüne alerjen ekstreleri damlatılarak reaksiyon ölçülür.
- Kan Testi (IgE): Spesifik IgE antikor seviyeleri değerlendirilir.
- Eliminasyon Testi: Şüpheli alerjen kaynakları ortadan kaldırılarak semptomlar gözlemlenir.
Etkili Tedavi Seçenekleri
- Antihistaminikler: Loratadin, setirizin gibi ilaçlar kaşıntı ve akıntıyı azaltır.
- Nazal Kortikosteroidler: Burun spreyleri (flutikazon) iltihabı baskılar.
- Lökotrien Reseptör Antagonistleri: Montelukast astım semptomlarını hafifletir.
- Alerjen İmmünoterapisi: 3-5 yıl süren aşı tedavisi ile kalıcı tolerans geliştirilir.
Korunma İçin Kanıtlanmış Yöntemler
- Akar Geçirmez Kılıflar: Yastık ve yorganları özel kılıflarla kaplayın.
- Yüksek Sıcaklıkta Yıkama: Çarşaf ve nevresimleri 60°C’de haftada bir yıkayın.
- HEPA Filtreli Temizleyiciler: Havadaki alerjenleri %99.97 oranında filtreleyin.
- Nem Kontrolü: Ortam nemini %40-50 arasında tutmak için nem alıcı kullanın.
- Halısız Ortam: Yatak odasından halıları kaldırın, deri/vinil mobilya tercih edin.
Alerji Dostu Ev Düzeni
- Perdeleri sentetik ve yıkanabilir seçin
- Kitapları kapalı dolaplarda saklayın
- Pelüş oyuncakları dondurucuda 24 saat bekletin
- Elektrik süpürgesini HEPA filtreli modellerle değiştirin
Hamileler ve Çocuklarda Özel Önlemler
Gebelikte antihistaminik kullanımı doktor kontrolünde olmalıdır. Çocuk odalarında:
- Yatak altına depolama yapmayın
- Yün ve kuş tüyü ürünler kullanmayın
- Haftalık oyuncak temizliği rutini oluşturun
Ne Zaman Alerji Uzmanına Başvurmalı?
- İlaçlara rağmen semptomlar devam ediyorsa
- Uyku kalitesi bozulmuşsa
- Astım atakları sıklaştıysa
- Sinüzit veya kulak enfeksiyonları tekrarlıyorsa
