TEVAR (Torasik Endovasküler Aort Onarımı), göğüs bölgesindeki aort damarının anevrizma, diseksiyon veya yırtılma gibi hayatı tehdit eden durumlarının tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Geleneksel açık cerrahiye kıyasla daha az riskli ve daha hızlı iyileşme süreci sunan bu teknik, son yıllarda kardiyovasküler tedavide önemli bir yer edinmiştir.
TEVAR Hangi Durumlarda Uygulanır?
TEVAR, torasik aortada (göğüs aortu) ortaya çıkan çeşitli problemlerin tedavisinde tercih edilir:
- Torasik Aort Anevrizması: Aort damarının belirli bir bölümünün genişleyerek yırtılma riski oluşturması.
- Aort Diseksiyonu: Aort duvarının katmanlarına kan sızması ve damarın yırtılma tehlikesi.
- Travmatik Aort Yaralanmaları: Yüksek etkili kazalar sonrası aortta meydana gelen hasarlar.
- Aort Koarktasyonu: Aortun doğuştan dar olması ve kan akışının engellenmesi.
TEVAR Prosedürü Nasıl İşler?
TEVAR işlemi genellikle genel anestezi altında gerçekleştirilir. Cerrah, kasık bölgesindeki femoral artere küçük bir kesi yaparak kateter adı verilen ince bir tüpü damar içinden aortun hasarlı bölgesine kadar ilerletir. Radyolojik görüntüleme (floroskopi) eşliğinde, kateter vasıtasıyla stent grefti (metal çerçeve ile kaplı yapay damar) aorttaki zayıf veya hasarlı bölgeye yerleştirilir. Stent grefti, kanın anevrizma veya yırtık bölgesine basınç uygulamasını engelleyerek yırtılma riskini ortadan kaldırır.
TEVAR’ın Avantajları
- Minimal İnvaziv Teknik: Büyük kesiler ve göğüs kafesinin açılması gerekmez.
- Daha Kısa Hastanede Kalış Süresi: Hastalar genellikle 3-5 gün içinde taburcu edilir.
- Düşük Komplikasyon Riski: Enfeksiyon, kanama ve organ hasarı riski açık cerrahiden daha azdır.
- Hızlı İyileşme: Normal aktivitelere dönüş süresi 2-4 hafta arasındadır.
TEVAR Sonrası Olası Komplikasyonlar
- Endoleak: Stent çevresinden kan sızması (en yaygın komplikasyon).
- Böbrek Hasarı: Kontrast maddeye bağlı nefropati riski.
- İnme: Prosedür sırasında damardan kopan pıhtıların beyne ulaşması.
- Stent Kayması: Nadiren greftin yer değiştirmesi.
Hazırlık ve İyileşme Süreci
TEVAR öncesinde hastalara detaylı bir kardiyovasküler değerlendirme (EKO, BT anjiyografi) yapılır. Kan sulandırıcı ilaçlar geçici olarak kesilir. İşlem sonrasında hasta 24-48 saat yoğun bakımda takip edilir. Taburcu olduktan sonra ilk haftalarda ağır kaldırmaktan kaçınmak ve düzenli kontrollere gitmek önemlidir.
TEVAR ile Geleneksel Cerrahi Arasındaki Farklar
Açık cerrahide göğüs kafesi açılarak aort replasmanı yapılırken, TEVAR’da sadece kasık bölgesinden küçük bir girişimle stent yerleştirilir. Açık cerrahi, özellikle geniş anevrizmalarda daha kalıcı bir çözüm sunabilir ancak iyileşme süresi 6-8 haftayı bulur. TEVAR ise yüksek riskli hastalar (yaşlı, ek hastalığı olan) için daha uygundur.
TEVAR’da Teknolojik Gelişmeler
Son dönemde çıkan branşlı stent greftleri, aort dallarının (subklavyen arter) korunmasını sağlayarak komplikasyonları azaltır. 3D Planlama Yazılımları ile hastaya özel greft tasarımı mümkün hale gelmiştir. Ayrıca biyolojik olarak emilebilen stentler, uzun vadede damar yapısını koruma konusunda umut vaat ediyor.
Hasta Deneyimi ve Yaşam Kalitesi
TEVAR sonrası hastaların büyük çoğunluğu, günlük aktivitelerine hızla dönebilir. Ancak düzenli takipler (yılda bir BT anjiyografi) ve tansiyon kontrolü hayati önem taşır. Sigara kullanımı, yüksek kolesterol ve kontrolsüz hipertansiyon, tekrar anevrizma oluşum riskini artırabilir.