Testis varisi (varikosel), testislerdeki toplardamarların genişlemesi ve kıvrılmasıyla oluşan yaygın bir erkek sağlığı sorunudur. Genellikle sol testiste görülür ve 15-25 yaş arası erkeklerde daha sık rastlanır. Erken teşhis edilmediğinde kısırlık gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Testis Varisi Neden Oluşur?
Testis damarlarındaki kapakçık bozuklukları, kanın geriye doğru akmasına ve damarların genişlemesine neden olur. Ağır kaldırma, uzun süre ayakta durma veya karın içi basıncı artıran durumlar riski artırır. Genetik yatkınlık da önemli bir etkendir.
Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Testiste dolgunluk hissi ve ağrı (uzun süre ayakta kalınca artan)
- Skrotumda şişlik ve mor renkli damar yumakları
- Sıcak havalarda artan rahatsızlık hissi
- Testis boyutunda küçülme (ileri vakalarda)
- Kısırlık şikayetiyle yapılan tetkiklerde tesadüfen tespit
Teşhis Yöntemleri
Tanıda fizik muayene kritiktir. Hekim ayakta dururken ve Valsalva manevrası (ıkınma) sırasında damarları kontrol eder. Doppler ultrason ile kan akım hızı ve damar çapı ölçülür. Semen analizi, kısırlık varlığında mutlaka yapılmalıdır.
Tedavi Seçenekleri
- Gözlem: Hafif şikayetlerde destekleyici iç çamaşırı ve aktivite kısıtlaması önerilir.
- Ameliyat (Varikoselektomi): Mikrocerrahi yöntemle genişlemiş damarların bağlanması (başarı oranı %90).
- Anjiyografik Embolizasyon: Kasıktan kateterle girilerek damarların tıkanması.
- Laparoskopik Cerrahi: Karından küçük kesilerle yapılan kapalı yöntem.
Ameliyat Kararı Nasıl Verilir?
Cerrahi müdahale için şu kriterler gereklidir:
- Şiddetli ağrı günlük yaşamı etkiliyorsa
- Testis boyutunda belirgin küçülme varsa
- Semen analizinde anormallik saptanmışsa
- Kısırlık tedavisi öncesi öneriliyorsa
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen vakalarda sperm üretimi bozulur ve testosteron seviyesi düşebilir. Ameliyat sonrası %1-2 oranında hidrosel (testiste sıvı birikmesi) veya nüks görülebilir.
Korunma ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Ağır yük kaldırmaktan kaçının
- Uzun süre ayakta kalmayı gerektiren mesleklerde sık oturma molaları verin
- Skrotumu sıkmayan pamuklu iç çamaşırları tercih edin
- Düzenli testis muayenesi yaptırın (yılda 1 kez)
Erken evrede teşhis edilen varikosel, basit müdahalelerle kontrol altına alınabilir. Ağrı veya kısırlık şikayeti olanların üroloji uzmanına başvurması önem taşır.
