Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan ve hareketi sağlayan lifli dokulardır. Yaralanma, aşınma veya ani travmalar sonucu oluşan tendon kopmaları, fonksiyon kaybına yol açarak cerrahi müdahaleyi gerektirebilir. Bu makalede, tendon ameliyatlarının teknikleri, riskleri ve iyileşme sürecine dair kapsamlı bilgiler bulacaksınız.
Tendon Ameliyatı Hangi Durumlarda Gerekir?
- Tam veya kısmi tendon kopmaları (Aşil tendonu, rotator manşet)
- Tendon yırtıklarına bağlı kronik ağrı ve hareket kısıtlılığı
- Tendinit veya tendinozis gibi dejeneratif durumların konservatif tedaviye yanıt vermemesi
- Tendonlarda kireçlenme (kalsifik tendinit)
- Spor yaralanmaları sonucu oluşan akut kopmalar
Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Hastalar öncelikle fizik muayene, MRG veya ultrason ile değerlendirilir. Sigara kullanımı varsa bırakılması istenir, kan sulandırıcı ilaçlar geçici olarak kesilir. Diyabet gibi kronik hastalıklar kontrol altına alınır. Ameliyat öncesi fizyoterapi ile eklem hareket açıklığı artırılmaya çalışılır.
Cerrahi Yöntemler ve Teknikler
-
Açık Cerrahi:
- Geleneksel yöntemdir. Tendonun üzerindeki cilt kesilir, yırtık bölge dikilir veya kemikteki yapışma noktasına yeniden tespit edilir.
- Avantajı: Direkt görüş altında tamir imkanı.
- Dezavantajı: Büyük kesi, uzun iyileşme süresi.
-
Artroskopik Cerrahi:
- Kamera ve mini aletlerle kapalı yöntemle yapılır.
- Omuz (rotator manşet), diz (patellar tendon) gibi bölgelerde tercih edilir.
- Avantajı: Küçük kesiler, daha az ağrı, hızlı iyileşme.
-
Minimal İnvaziv Onarım:
- Özel iğneler ve dikiş materyalleriyle yapılan hibrit teknik.
- Aşil tendonu tamirinde sık kullanılır.
Ameliyat Sonrası Riskler ve Komplikasyonlar
- Enfeksiyon (%1-3 oranında görülür)
- Damar-sinir yaralanması
- Tendonda yeniden yırtılma
- Derin ven trombozu
- Sertlik ve hareket kısıtlılığı
- Alerjik reaksiyonlar (dikiş materyallerine bağlı)
İyileşme ve Rehabilitasyon Aşamaları
- 0-2 Hafta: Atel veya alçı ile immobilizasyon. Şişliği azaltmak için elevasyon ve soğuk uygulama.
- 3-6 Hafta: Pasif hareket başlangıcı. Fizyoterapist eşliğinde kontrollü germe egzersizleri.
- 7-12 Hafta: Aktif hareketlere geçiş. Dirençsiz güçlendirme egzersizleri.
- 13+ Hafta: Fonksiyonel egzersizler ve spora dönüş antrenmanları.
Başarı Oranları ve Sonuçları
- Rotator manşet tamirinde başarı oranı: %85-90
- Aşil tendonu tamirinde tam fonksiyonel iyileşme: 6-9 ay
- Erken rehabilitasyonun önemi: Hareket açıklığı kaybını %70 azaltır
Fizyoterapi Protokolleri
- Elektroterapi (ağrı kontrolü için)
- Manuel terapi (yapışıklıkların çözülmesi)
- Eksentrik egzersizler (tendon gücünü artırma)
- Propriyosepsiyon eğitimi (denge kaybını önleme)
Günlük Yaşam Önerileri
- İlk 3 ay yüksek topuklu ayakkabı giyilmemeli
- Merdiven inerken/çıkarken destek kullanılmalı
- Tendona binen yükü azaltmak için kiloya dikkat edilmeli
- Tekrarlayıcı hareketlerden kaçınılmalı
Yeni Teknolojiler ve Gelişmeler
- Biyolojik tamir destekleri (PRP, kök hücre enjeksiyonları)
- Dokuma teknolojisiyle üretilen sentetik tendon greftleri
- Robotik rehabilitasyon cihazları
Tendon ameliyatı sonrası sabırlı ve disiplinli bir yaklaşım, başarıyı doğrudan etkiler. Doktor ve fizyoterapistinizin talimatlarına uymanız, normal hayata dönüş sürecini hızlandıracaktır.
