T şeklinde rahim, uterusun normal armut formu yerine "T" harfine benzer anatomik bozukluk göstermesidir. Konjenital (doğuştan) gelişim anomalisi olarak sınıflandırılan bu durum, Müllerian kanal anomalileri arasında yer alır. Rahim boşluğunun dar ve uzun olmasıyla karakterizedir.
T Şeklinde Rahim Neden Oluşur?
Anne karnındaki gelişim döneminde Müllerian kanallarının yetersiz veya anormal kaynaşması temel nedendir. Diğer faktörler:
- DES (Dietilstilbestrol) Maruziyeti: 1940-1970 yılları arasında düşük önleyici olarak kullanılan bu sentetik östrojen, kız bebeklerde rahim deformitesine yol açabilir.
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü olanlarda risk artar.
- Embriyonik Gelişim Bozuklukları: İlk trimesterde yaşanan sorunlar organogenezisi etkiler.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Çoğu kadın asemptomatiktir. Belirti varsa:
- Adet düzensizlikleri ve şiddetli kramplar,
- Tekrarlayan düşükler (özellikle 2. trimesterde),
- Erken doğum riski.
Tanı için:
- Histerosalpingografi (HSG): Röntgende rahim boşluğunun T formu net görülür.
- 3D Ultrason: Uterus duvar kalınlığı ve şekil bozukluğu değerlendirilir.
- MRI: Yüksek doğrulukla anomalinin tipini belirler.
Tedavi Seçenekleri
- Histeroskopik Metroplasti: Kapalı ameliyatla rahim içi genişletilir. Daralan bölgeler kesilerek kavite normal boyutuna getirilir. Başarı oranı %70-85’tir.
- Hormon Tedavisi: Endometrium kalınlaştırmak için östrojen desteği uygulanır.
- Cerrahi Dışı Yaklaşımlar: Rahim içi balon (Foley kateter) ile genişletme.
Gebelikte Riskler ve Yönetim
- Düşük Riski: Normal popülasyona göre 2 kat fazladır.
- Erken Doğum: Rahim içi basınç artışı nedeniyle sık görülür.
- Fetal Pozisyon Bozuklukları: Makat geliş veya yan duruş.
Yönetim stratejileri: - Gebelik boyunca 2 haftada bir fetal monitorizasyon,
- 16-20. haftalarda servikal yetmezlik taraması,
- Progesteron takviyesi ile erken doğum önleme.
Tüp Bebek ve Üremeye Etkisi
- Embriyo Transfer Zorluğu: Dar kavite nedeniyle transfer başarısı %15-20 düşer.
- Çözümler:
- İnce kateter kullanımı,
- Transfer öncesi rahim içi hidrosonografi ile yol haritası belirlenmesi.
Başarıyı artırmak için laparoskopik cerrahi sonrası 6 ay beklenmesi önerilir.
Önleme ve Takip
DES maruziyeti öyküsü olanlar mutlaka taramadan geçmeli. Tekrarlayan düşük yaşayanlarda:
- HSG ile uterus morfolojisi değerlendirilmeli,
- Anomali saptanırsa cerrahi planlanmalı.
Ameliyat sonrası 6. ayda kontrol HSG’si ile rahim boşluğu yeniden değerlendirilir.
Yaşam Kalitesi ve Psikososyal Etkiler
Kısırlık ve gebelik kaybı nedeniyle anksiyete sıktır. Destek için:
- Üreme psikoloğu konsültasyonu,
- Hasta destek gruplarına katılım.
Cerrahi sonrası doğal yolla gebelik şansı %60’a çıkabilir.
