Stria gravidarum (gebelik çatlakları), hamilelik döneminde ciltte oluşan mor-kırmızı çizgisel çatlaklardır. Genellikle karın, kalça, göğüs ve uyluk bölgelerinde ortaya çıkar. Hamile kadınların %50-90’ını etkileyen bu durum, cildin hızlı gerilmesi sonucu dermis tabakasındaki kolajen ve elastin liflerin yırtılmasıyla oluşur.
Stria Gravidarum Neden Oluşur?
Temel neden hormonal değişimler ve mekanik gerilimin kombinasyonudur. Hamilelikte artan östrojen ve kortizol seviyeleri, cildin elastikiyetini azaltır. Bebeğin büyümesiyle genişleyen karın bölgesi, ciltte mikroskobik yırtıklara yol açar. Genetik yatkınlık da önemli bir faktördür; annesinde gebelik çatlağı olanlarda risk 2.5 kat artar.
Risk Faktörleri
- Yaş: 25 yaş altı gebelerde cilt elastikiyeti daha düşüktür.
- Kilo Alımı: Hamilelikte hızlı ve fazla kilo alanlarda (16 kg üstü).
- Çoğul Gebelik: İkiz/üçüz gebeliklerde gerilim artar.
- Bebek Ağırlığı: 4 kg üzeri bebekler.
- Cilt Tipi: Kuru ciltler daha yatkındır.
Görünüm ve Evreler
- Akut Dönem: Kırmızı-mor renkli, hafif kabarık çizgiler (stria rubra). Kaşıntı ve hassasiyet eşlik edebilir.
- Kronik Dönem: 6-12 ay sonra çatlaklar sedefli-beyaz renge döner (stria alba). Cilt yüzeyinde çöküntü hissedilir.
Önleme Yöntemleri
- Nemlendirme: Hyaluronik asit içeren kremler günde 2 kez uygulanmalı.
- Masaj: Badem yağı ile dairesel karın masajı kan dolaşımını artırır.
- Kontrollü Kilo Alımı: Ayda 1.5-2 kg’dan fazla alınmamalı.
- Hidrasyon: Günde 2.5 litre su tüketimi cilt esnekliğini destekler.
- D Vitamini: Güneşlenme veya takviyelerle kolajen sentezi artırılmalı.
Etkili Tedavi Seçenekleri
-
Topikal Tedaviler
- Retinoid kremler (gebelik sonrası): Kolajen üretimini %70 artırır.
- Centella asiatica ekstresi: Çatlak derinliğini %32 azaltır.
- Silikon jeller: 6 aylık kullanımda renk düzelmesi sağlar.
-
Medikal Prosedürler
- Fraktiyonel Lazer: Mikrotermal hasarla kolajen üretimini tetikler. 4-6 seans gerekir.
- Kimyasal Peeling: Trikloroasetik asit (TCA) ile cilt yenilenmesi.
- Plateletten Zengin Plazma (PRP): Kendi kanınızdan elde edilen büyüme faktörleri.
-
Doğal Yöntemler
- Gül suyu + Aloe vera: İltihap giderici etki için günde 3 kez.
- Şeker peelingi: 1 çorba kaşığı şeker + zeytinyağı karışımı ile haftada 2 kez.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Çatlaklarda ani kızarıklık/şişme
- Ağrılı yırtılma hissi
- Enfeksiyon belirtileri (irin, ateş)
Bu durumlarda dermatoloji uzmanına danışılmalıdır.
Gebelik Sonrası İyileşme
Stria alba evresine geçen çatlaklar tamamen kaybolmaz ancak tedaviyle belirgin azalır. Emzirme dönemi sonrası kombine tedaviler (lazer + topikal) en iyi sonucu verir. Ciltteki renk farkı %80 oranında düzelebilir.
