Stent, tıkanmış veya daralmış damarları, kanalları veya organ pasajlarını açık tutmak için kullanılan küçük, tüp şeklinde bir tıbbi cihazdır. Genellikle metal veya plastikten üretilen stentler, minimal invaziv prosedürlerle vücuda yerleştirilir. Bu yazıda, stentlerin türlerini, hangi durumlarda kullanıldığını, risklerini ve bakım önerilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Stent Çeşitleri
Stentler, kullanım amacına ve yerleştirildiği bölgeye göre farklı türlere ayrılır:

• Kardiyak Stentler: Kalp damarlarının açılmasında kullanılır. İlaç kaplı stentler (DES) ve çıplak metal stentler (BMS) olarak ikiye ayrılır. İlaç kaplı olanlar, damarın yeniden daralmasını önlemek için yavaş salınımlı ilaç içerir.
• Periferik Stentler: Bacak, boyun veya böbrek damarları gibi kalp dışındaki damarlara yerleştirilir.
• Ürolojik Stentler: İdrar yolu tıkanıklıklarını açmak için üreter veya üretraya yerleştirilir.
• Gastrointestinal Stentler: Yemek borusu, safra kanalları veya bağırsak tıkanıklıklarında kullanılır.

Stent Uygulama Alanları
Stentler, çeşitli tıbbi durumların tedavisinde kritik rol oynar:

• Koroner Arter Hastalığı: Kalp krizi veya anjina tedavisinde tıkalı damarları açar.
• Periferik Arter Hastalığı: Bacaklarda ağrı ve kangren riskini azaltır.
• Ürolojik Tıkanıklıklar: Böbrek taşı veya tümör nedeniyle daralan idrar yollarını genişletir.
• Safra Yolu Tıkanıklıkları: Safra akışını düzenlemek için pankreas veya karaciğer bölgesine yerleştirilir.

Stent Yerleştirme Prosedürü
Stent uygulaması genellikle anjiyografi eşliğinde yapılır. İşlem şu adımları içerir:

1. Damar Girişi: Kasık veya kol atardamarından kateter ile girilir.
2. Kılavuz Tel ve Balon: Tıkalı bölgeye kılavuz tel ile ulaşılır, balon şişirilerek darlık genişletilir.
3. Stent Yerleşimi: Balon üzerindeki stent açılarak damar duvarına sabitlenir.
4. Görüntüleme: İşlem sonrası damar açıklığı kontrol edilir.

Stent Uygulamasının Riskleri
Her cerrahi işlemde olduğu gibi stent yerleştirme de bazı riskler taşır:

• Enfeksiyon: Nadiren girişim bölgesinde enfeksiyon gelişebilir.
• Stent Tıkanıklığı: Damar içinde pıhtı oluşumu veya doku büyümesi stentin tıkanmasına yol açabilir.
• Alerjik Reaksiyon: Kontrast maddeye veya stent malzemesine alerji görülebilir.
• Damar Yırtılması: Çok nadiren damar duvarında hasar oluşabilir.

Stent Sonrası Bakım ve Öneriler
Stent takılan hastaların dikkat etmesi gereken bazı kurallar vardır:

• İlaç Kullanımı: Kan sulandırıcılar (aspirin, klopidogrel) düzenli alınmalıdır.
• Kontroller: Doktorun önerdiği aralıklarla anjiyografi veya ultrason kontrolü yaptırılmalıdır.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigara bırakılmalı, Akdeniz diyeti benimsenmeli ve düzenli egzersiz yapılmalıdır.

Stent Ömrü ve Değişim İhtiyacı
Metal stentler genellikle kalıcıdır, ancak ilaç kaplı stentlerde 6-12 ay sonra ilaç etkisi azalır. Biyobozunur stentler ise 2-3 yıl içinde vücutta eriyerek kaybolur. Tekrar daralma durumunda yeni bir stent veya bypass gerekebilir.