Stenozan tenosinovit, parmak hareketlerini kontrol eden tendon kılıflarının iltihaplanması ve kalınlaşması sonucu ortaya çıkan ağrılı bir durumdur. Halk arasında "tetik parmak" olarak bilinen bu rahatsızlık, özellikle başparmak, orta parmak ve yüzük parmağında sıklıkla görülür. Tendonun kılıfı içinde kaymasını engelleyen nodül oluşumu, parmağın takılıp aniden açılmasına neden olur.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bu durum, tendon kılıfının daralması ve tendon hareketinin kısıtlanmasıyla gelişir. Aşağıdaki faktörler riski artırır:
- Tekrarlayan el hareketleri (klavye kullanımı, sıkı alet tutma)
- Diyabet, romatoid artrit veya hipotiroidi gibi sistemik hastalıklar
- El bileği karpal tünel sendromu ile birliktelik
- 40-60 yaş arası kadınlarda daha yüksek görülme sıklığı
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Hastalık genellikle avuç içi tabanında ağrı ve hassasiyetle başlar. Zamanla:
- Sabahları veya hareketsizlik sonrası parmakta sertlik
- Parmak büküldüğünde "takılma" hissi ve ani "atlama"
- Tendon üzerinde ele gelen nodül
- İleri evrede parmağın kilitlenmesi
Tanıda fizik muayene esastır. Doktor parmağı hareket ettirerek takılma hissini değerlendirir. Gerekirse ultrason ile tendon kalınlaşması ve nodül görüntülenir.
Tedavi Seçenekleri
- Konservatif Tedaviler:
- Aktivite modifikasyonu (tetikleyen hareketlerden kaçınma)
- Özel atel kullanımı (gece boyunca parmağı düz tutma)
- Steroid enjeksiyonu (iltihabı %50-80 oranında azaltır)
- Cerrahi Müdahale:
- Lokal anestezi altında 1 cm’lik kesi
- Tendon kılıfının serbestleştirilmesi (pulley gevşetme)
- İşlem sonrası 24 saat içinde normal hareket
Rehabilitasyon ve Korunma
Cerrahi sonrası 2 hafta içinde tam fonksiyon geri döner. Öneriler:
- Elleri zorlayan tekrarlı işlerde sık molalar
- Ergonomik alet kullanımı (kalın saplı mutfak eşyaları)
- El ve parmak germe egzersizleri (günde 3 kez 5 dakika)
- Diyabet hastalarında kan şekeri kontrolü
Önemli Uyarılar
Steroid enjeksiyonları diyabetiklerde geçici şeker yükselmesine yol açabilir. Tekrarlayan enjeksiyonlardan kaçınılmalıdır. Cerrahi sonrası enfeksiyon riski %1’in altındadır ancak şeker hastalarında dikkatli pansuman gereklidir.
