Skuamöz hücreli karsinom (SCC), cildin orta tabakasındaki yassı hücrelerden kaynaklanan yaygın bir cilt kanseri türüdür. Genellikle güneşe maruz kalan bölgelerde ortaya çıkar ve erken teşhis edilmediğinde metastaz riski taşır. Bu makalede, hastalığın nedenleri, klinik bulguları ve güncel tedavi yaklaşımlarını detaylıca ele alacağız.
Skuamöz Hücreli Karsinom Nedir?
Epidermisin keratinosit adı verilen hücrelerinde başlayan malign bir tümördür. Ultraviyole (UV) radyasyonun DNA hasarına yol açması sonucu gelişir. Dudaklar, kulaklar, yüz, saç derisi ve eller en sık etkilenen bölgelerdir. İmmünosupresif hastalarda veya kronik yara izlerinde daha agresif seyredebilir.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- UV Maruziyeti: Güneş ışınları ve solaryum en önemli tetikleyicidir.
- Açık Ten Tipi: Fototip I-II olanlarda risk 10 kat artar.
- Kimyasallar: Arsenik, katran ve endüstriyel yağlara mesleki maruziyet.
- HPV Enfeksiyonu: Özellikle genital bölgede gelişen SCC ile ilişkilidir.
- Kronik İnflamasyon: Yanık izleri veya iyileşmeyen yaralar.
Klinik Belirtiler
Hastalık farklı formlarda kendini gösterebilir:
- Hiperkeratotik Plak: Pullu, kabuklu yüzeyli kırmızı lezyonlar.
- Ülseratif Tümör: Kenarları yüksek, ortası çökük yaralar.
- Eritematöz Nodül: Hızlı büyüyen, kanamaya meyilli kırmızı şişlikler.
Lezyonlar genellikle ağrısızdır ancak kaşıntı veya hassasiyet eşlik edebilir.
Teşhis Yöntemleri
- Dermatoskopi: Lezyonun yapısını 10x büyütmeyle inceleyen non-invaziv yöntem.
- Eksizyonel Biyopsi: Şüpheli dokunun tamamen çıkarılıp histopatolojik incelemesi.
- Görüntüleme: Lenf nodu metastazı şüphesinde PET-CT veya MR kullanılır.
Patolojik rapor; tümör kalınlığı, diferansiyasyon derecesi ve perinöral invazyon gibi kritik parametreleri içerir.
Tedavi Protokolleri
Tedavi seçimi tümörün evresine ve lokalizasyonuna göre değişir:
- Cerrahi Eksizyon: Altın standart yöntemdir. Kenar cerrahisi (Mohs) ile %99 başarı sağlanır.
- Radyoterapi: Cerrahiye uygun olmayan hastalarda veya sinir invazyonu varlığında.
- Topikal Tedaviler: Yüzeyel SCC’de imiquimod veya 5-florourasil kremleri.
- İleri Evrelerde: Sefalosporin bazlı kemoterapi veya immünoterapi (Cemiplimab).
Metastaz Yönetimi
Lenf nodu metastazı varlığında:
- Lenfadenektomi ile tutulan nodların çıkarılması.
- Adjuvan radyoterapi ile lokal nüks riskinin azaltılması.
- PD-1 inhibitörleri ile sistemik kontrol.
Korunma Stratejileri
- Güneş Koruyucu: SPF 50+ ürünlerin her 2 saatte bir yenilenmesi.
- Düzenli Tarama: Risk grubundakilerin yıllık dermatolojik muayenesi.
- Kendi Kendine Muayene: Benin asimetri, sınır düzensizliği, renk değişimi, çap (>6mm) ve evrim (ABCDE kuralı) açısından izlenmesi.
Prognozu Etkileyen Faktörler
- Olumsuz Faktörler: Tümör kalınlığı >4mm, kötü diferansiyasyon, perinöral invazyon.
- Olumlu Faktörler: Erken evre (in situ SCC), iyi diferansiyasyon.
5 yıllık sağkalım, lokalize evrede %95 iken, metastatik hastalıkta %25-35’e düşer.
