Siyatik sinir sıkışması, bel bölgesinden başlayarak kalçadan topuğa kadar uzanan siyatik sinirin basıya uğramasıyla oluşan ağrılı bir durumdur. Vücudun en uzun siniri olan siyatikteki bu sıkışma, hareket kabiliyetini ciddi şekilde kısıtlayabilir. İşte bu rahatsızlığın nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yaklaşımları:
Siyatik Sıkışmasının Temel Nedenleri
Siyatik sinir basısı genellikle omurga problemlerinden kaynaklanır. En yaygın neden bel fıtığıdır (L4-L5 veya L5-S1 disklerinde kayma). Sinir köklerine baskı yapan fıtıklaşmış diskler, şiddetli ağrıya yol açar. Diğer nedenler arasında spinal stenoz (omurilik kanalında daralma), piriformis sendromu (kalça kasının siniri sıkıştırması), omurga tümörleri ve gebelikte uterusun sinire baskısı sayılabilir.
Belirtiler Nasıl Tanınır?
- Keskin Ağrı: Kalçadan bacağın arkasına, bazen ayağa kadar yayılan elektrik çarpması benzeri ağrı
- Uyuşma ve Karıncalanma: Bacakta, ayak tabanında veya parmaklarda his kaybı
- Kas Güçsüzlüğü: Özellikle ayağı yukarı çekmede zorlanma (ayak düşmesi)
- Refleks Kaybı: Diz veya ayak bileği reflekslerinde azalma
- Oturma Zorluğu: Basınç arttıkça ağrının şiddetlenmesi
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Fizik Muayene: Düz bacak kaldırma testi (Lasègue testi) ile sinir iritasyonu değerlendirilir.
- MR Görüntüleme: Disk hernisi ve sinir kökü basısını net gösteren altın standart yöntem.
- EMG (Elektromiyografi): Sinir ileti hızını ölçerek hasarın derecesini belirler.
- Röntgen: Kemik yapıdaki dejenerasyon veya kaymaları tespit eder.
Tedavi Seçenekleri: Ameliyatsız Çözümler
-
Fizik Tedavi:
- Lumbar traksiyon (omurga çekme)
- Manuel terapi ve derin doku masajı
- Kinesiotape uygulamaları
- Postür düzeltme egzersizleri
-
İlaç Tedavisi:
- NSAİİ’ler (Diklofenak, İbuprofen)
- Sinir kökü ağrıları için Gabapentinoidler
- Kas spazmında Diazepam
- Epidural steroid enjeksiyonları
-
Yaşam Tarzı Düzenlemeleri:
- Ergonomik oturma düzeni (bel destek yastığı)
- Yüzme ve pilates gibi düşük etkili egzersizler
- Uzun süreli oturmaktan kaçınma
Cerrahi Ne Zaman Gerekir?
- İdrar/büyük tuvalet kaçırma (kauda equina sendromu)
- İlerleyici kas güçsüzlüğü
- 6-12 haftalık yoğun tedaviye rağmen düzelmeyen ağrı
- Mikrodiskektomi veya laminektomi gibi yöntemlerle sinir dekompresyonu
Evde Uygulanabilecek 5 Etkili Yöntem
- Sıcak-Soğuk Terapi: Akut ağrıda 15 dakika buz, kronik durumlarda ısı pedi
- Germe Hareketleri: Piriformis germe (sırtüstü dizleri çaprazlama)
- Nöral Mobilizasyon: Siyatik sinir kaydırma egzersizleri
- Doğru Uyku Pozisyonu: Yan yatarken bacak arasına yastık koyma
- Anti-inflamatuar Beslenme: Zerdeçal, zencefil, ananas (bromelain)
Önleme Stratejileri
- Bel destekli ergonomik sandalye kullanımı
- Ağır kaldırırken dizleri bükerek çömelme
- Düzenli core (karın-bel) kası güçlendirme
- Fazla kilolardan kurtulma (her 5 kg, omurgaya 25 kg basınç ekler)
Hangi Doktora Gidilmeli?
İlk başvuru fizik tedavi ve rehabilitasyon veya nöroloji uzmanına yapılmalıdır. Cerrahi gerektiren durumlarda beyin ve sinir cerrahisi devreye girer. Akut ataklarda ağrı klinikleri de destek sağlayabilir.
