Sinüzit, burun çevresindeki sinüs boşluklarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan yaygın bir sağlık sorunudur. Akut (kısa süreli) veya kronik (uzun süreli) formlarda görülebilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.
Sinüzitin Nedenleri
Sinüslerin tıkanması ve mukus birikimi ana tetikleyicidir. Bunun altında yatan sebepler arasında viral üst solunum yolu enfeksiyonları (soğuk algınlığı), alerjik rinit, burun polipleri, burun septum eğriliği ve nadiren diş enfeksiyonları yer alır. Sigara dumanı, kimyasal irritanlar ve hava kirliliği de risk faktörlerindendir.
Belirtiler ve Tanı Kriterleri
Sinüzitin tipik belirtileri arasında yüzde basınç hissi (özellikle alın, göz çevresi veya üst çenede), burun tıkanıklığı, koyu sarı-yeşil burun akıntısı, koku alma bozukluğu ve geniz akıntısı bulunur. Bunlara baş ağrısı, diş ağrısı, öksürük ve ateş eşlik edebilir. Tanıda fizik muayene, endoskopik burun incelemesi ve gerektiğinde bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılır.
Tedavi Yaklaşımları
- Akut Sinüzit: Genellikle viral kaynaklı olduğundan semptomatik tedavi uygulanır. Tuzlu su spreyleri, dekonjestan burun damlaları (3 günden fazla kullanılmamalı) ve ağrı kesiciler önerilir. Bakteriyel enfeksiyon düşünüldüğünde 10-14 günlük antibiyotik tedavisi başlanır.
- Kronik Sinüzit: Nazal kortikosteroid spreyler, alerji tedavisi ve 3-4 haftalık düşük doz antibiyotik kürleri kullanılır. Polip varlığında kortizon tabletleri kısa süreli verilebilir.
- Cerrahi: İlaç tedavisine yanıt vermeyen vakalarda endoskopik sinüs cerrahisi (FESS) uygulanır. Burun polipleri, septum deviasyonu veya daralmış sinüs kanalları bu yöntemle düzeltilir.
Doğal Destek Yöntemleri
- Buhar banyosu (kaynar suya 2 damla okaliptüs yağı ekleyerek)
- Yüz bölgesine ılık kompres uygulama
- Bol su tüketimi ve C vitamini zengini beslenme
- Sinüs drenajını kolaylaştıran yüz egzersizleri
Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
Tedavi edilmeyen sinüzit; göz çevresi apse, menenjit veya kemik iltihabına yol açabilir. Şiddetli baş ağrısı, çift görme, ense sertliği veya yüksek ateş durumunda acil tıbbi yardım gerekir.
Korunma Stratejileri
- Alerji kontrolü (antihistaminikler, alerjen temasını azaltma)
- Nemlendirici kullanarak ortam nemini %40-50 arasında tutma
- Sigaradan ve kirli havadan kaçınma
- Yıllık grip aşısı ve düzenli el hijyeni
Kimler Risk Altında?
Sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirenler, alerjik bünyeli kişiler, astım hastaları ve immün yetmezliği olanlar sinüzite daha yatkındır. Burun yapısı anomalisi olanlar da risk grubundadır.
Doktor Seçimi ve Takip
Kulak-burun-boğaz (KBB) uzmanları sinüzit tedavisinde yetkinlik sahibidir. Kronik vakalarda 3 aylık kontrollerle tedavi yanıtı değerlendirilir. Alerji eşlik ediyorsa immünoloji konsültasyonu gerekebilir.
