Servikal kanser, rahim ağzı dokusunda başlayan ve Human Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonuyla güçlü bağlantılı bir kanser türüdür. Dünya genelinde kadınlarda en sık görülen dördüncü kanser olmasına rağmen, erken teşhisle tamamen tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu makalede servikal kanserin nedenleri, belirtileri, tanı süreci ve güncel tedavi yaklaşımlarını detaylıca ele alacağız.
Servikal Kanserin Başlıca Nedenleri
HPV virüsünün yüksek riskli tipleri (özellikle Tip 16 ve 18), vakaların %95’inden sorumludur. Virüs cinsel temasla bulaşır ve bağışıklık sistemi genellikle 2 yıl içinde temizler. Ancak persistan enfeksiyon durumunda rahim ağzı hücrelerinde anormal değişimler başlar. Diğer risk faktörleri arasında sigara kullanımı, uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı, çok eşlilik ve bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar yer alır.
Belirtiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Erken evrelerde genellikle belirti vermez. İlerleyen dönemlerde:
- Cinsel ilişki sonrası veya adet dışı anormal vajinal kanamalar
- Kötü kokulu, sulu veya kanlı vajinal akıntı
- Pelvik bölgede sürekli ağrı veya cinsel ilişki sırasında rahatsızlık
- İdrar yaparken yanma veya dışkılama zorluğu gibi semptomlar gözlenir.
Tanı Yöntemleri ve Evreleme
- Pap Smear Testi: Anormal hücreleri taramak için rutin kontrollerde kullanılır.
- HPV DNA Testi: Yüksek riskli HPV tiplerinin varlığını tespit eder.
- Kolposkopi: Şüpheli alanların büyütülerek incelenmesi ve biyopsi alınması.
- Görüntüleme: MR veya PET-CT ile kanserin yayılımı değerlendirilir.
Evreleme FIGO sistemiyle yapılır:
- Evre I: Kanser sadece rahim ağzında
- Evre II: Üst vajina veya rahme yayılım
- Evre III: Pelvik duvar veya vajinanın alt kısmı
- Evre IV: Mesane, bağırsak veya uzak organ tutulumu
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi seçimi evreye, hastanın yaşına ve çocuk isteğine göre belirlenir:
- Erken Evre (Evre I):
- Konizasyon: Sadece kanserli dokunun çıkarılması (çocuk isteyenlerde)
- Radikal Histerektomi: Rahim, lenf nodları ve üst vajinanın alınması
- İleri Evre (Evre II-IV):
- Eşzamanlı Kemoterapi-Radyoterapi: Cisplatin bazlı ilaçlarla radyoterapi kombinasyonu
- Hedefe Yönelik Tedavi: Bevacizumab gibi anjiyogenez inhibitörleri
- İmmünoterapi: Pembrolizumab gibi PD-1 inhibitörleri
Korunma Stratejileri
- HPV Aşıları: 9-45 yaş arası kadınlarda koruyuculuk %90’ın üzerinde.
- Düzenli Tarama: 21 yaşından itibaren Pap smear, 30 yaş üstünde HPV testi ile kombine edilmeli.
- Güvenli Cinsel İlişki: Prezervatif kullanımı ve partner sayısının sınırlanması.
- Sigaranın Bırakılması: Tütün ürünleri servikal dokuda HPV hasarını artırır.
Yaşam Tarzı Önerileri
Tedavi sonrası nüksü önlemek için:
- Dengeli beslenme (antioksidan zengini sebze-meyveler)
- Düzenli egzersiz (haftada 150 dakika orta tempolu aktivite)
- Stres yönetimi (yoga veya meditasyon) önerilir.
Psikolojik Destek ve Takip
Tanı sonrası psikoonkoloji desteği tedavi uyumunu artırır. Tedavi bitiminde ilk 2 yıl 3 ayda bir, sonraki 3 yıl 6 ayda bir kontroller gereklidir.
