Şeker Yüklemesi Nedir? Nasıl Yapılır? Riskleri Neler?

Şeker yüklemesi (oral glukoz tolerans testi), vücudun şekeri ne kadar iyi işlediğini ölçen tıbbi bir testtir. Özellikle gebelikte gizli şeker taramasında ve tip 2 diyabet teşhisinde kritik rol oynar. İşte bu testin tüm detayları:

Şeker Yüklemesi Neden Yapılır?
Bu testin temel amacı, vücudun glukozu metabolize etme kapasitesini değerlendirmektir. Açlık kan şekeri normal sınırlarda olsa bile, yemek sonrası kan şekerindeki anormal yükselmeleri tespit eder. Gebelerde 24-28. haftalar arasında rutin olarak uygulanır. Ayrıca ailesinde diyabet öyküsü olanlar, polikistik over sendromlu hastalar veya açıklanamayan kilo artışı yaşayanlar için önerilir.

Test Öncesi Hazırlık Süreci

• 3 gün öncesinden: Normal karbonhidrat alımına devam edilmeli (günde 150-200 gram).
• 8-12 saat açlık: Test sabahı sadece su içilerek aç karnına gelinmeli.
• İlaç düzeni: Metformin gibi ilaçlar doktor kontrolünde kesilmeli.
• Fiziksel aktivite: Test öncesi 48 saat ağır egzersiz yapılmamalı.

Testin Aşamaları Nasıl İlerler?

1. Açlık kan şekeri ölçümü: Damardan ilk kan örneği alınır.
2. Glukoz içimi: 75 gram glukoz, 250-300 ml suda çözülür ve 5 dakika içinde içilir.
3. Takip ölçümleri:
   • 1. saat: Glukoz yüklemesinden 60 dakika sonra kan alınır.
   • 2. saat: 120. dakikada son kan örneği alınır.
        Test boyunca fiziksel aktivite, yeme-içme yasaktır.

Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir? (mg/dL)
| Durum | Açlık | 1. Saat | 2. Saat |
|——————–|———-|————|————|
| Normal | <92 | <180 | <153 |
| Gizli Şeker | 92-125 | 180-199 | 153-199 |
| Gebelik Diyabeti | ≥92 | ≥180 | ≥153 |
| Tip 2 Diyabet | ≥126 | ≥200 | ≥200 |

Olası Yan Etkiler ve Riskler

• Bulantı/kusma: Yüksek şeker konsantrasyonu mideyi rahatsız edebilir.
• Baş dönmesi: Reaktif hipoglisemi (ani şeker düşüşü) görülebilir.
• Gebelikte endişeler: Tek seferlik testin bebeğe zararı kanıtlanmamıştır. Ancak şeker hastalığı saptanmazsa riskler önlenir.

Gebelikte Neden Kritik Önem Taşır?
Gestasyonel diyabet, düşük riskini 2 kat artırır ve bebekte makrozomi (iri bebek) gibi komplikasyonlara yol açar. Erken teşhisle:

• Diyet düzenlemesi %70 vakada yeterli olur.
• Doğum sonrası tip 2 diyabet riski %50 azalır.

Sık Sorulan Sorular

• Test güvenilir mi? Standart koşullarda %95 doğruluk payı vardır.
• Alternatif var mı? HbA1c gebelikte güvenilmez; bu test altın standarttır.
• Şeker düşürücü ilaç kullanıyorum? İlaçlar testten 3 gün önce kesilmeli.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Test sırasında aşırı halsizlik veya terleme olursa hekim bilgilendirilmeli.
• Sonuçlar sınırda çıkarsa 1-2 hafta sonra test tekrarlanmalı.
• Gebelerde tek doz 75 gram glukoz, bebek için risk oluşturmaz.

Şeker yüklemesi, diyabetin erken evrede yakalanmasını sağlayan hayat kurtarıcı bir tarama yöntemidir. Test öncesi endişelerinizi doktorunuzla paylaşarak süreci güvenle yönetebilirsiniz.