Seboreik egzama, ciltte yağ bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde kızarıklık, pullanma ve kaşıntıyla kendini gösteren kronik bir cilt hastalığıdır. Genellikle saçlı deri, yüz ve göğüs bölgesinde görülür. Tedavi edilmediğinde tekrarlayıcı özellik gösteren bu rahatsızlık, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Seboreik Egzama Neden Oluşur?
Hastalığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte Malassezia mayası, genetik yatkınlık, hormonal değişimler ve stres gibi faktörler tetikleyici rol oynar. Nörolojik hastalıklar (Parkinson), HIV enfeksiyonu veya bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar riski artırır. Kış aylarında hava kuruluğu ve stresli dönemlerde şikayetler kötüleşebilir.
Belirtiler ve Görüldüğü Bölgeler
- Saçlı deri: Sarımsı kepek (konak), kaşıntı, yağlı kabuklanma
- Yüz: Kaşlar, burun kenarları, sakal bölgesinde kırmızı zeminde beyaz pullu lezyonlar
- Göğüs: Göğüs ortasında yağlı pullanmalar
- Kulak arkası: Kızarıklık, sulantı ve çatlaklar
- Göz kapakları: Blefarit (kirpik dibi iltihabı) eşlik edebilir
Teşhis Yöntemleri
Dermatologlar genellikle fizik muayene ile tanı koyar. Ayırıcı tanı için:
- Sedef hastalığı: Daha kalın kabuklar ve gümüş rengi pullanma
- Atopik egzama: Eklem içleri ve boyunda yoğunlaşan lezyonlar
- Mantar enfeksiyonu: Kültür testi ile doğrulanır
Şüpheli durumlarda deri biyopsisi yapılabilir.
Tedavi Seçenekleri
- Şampuan Tedavileri:
- Ketokonazol (%2), selenyum sülfit veya çinko pirition içeren şampuanlar
- Haftada 2-3 kez 5 dakika temas süresiyle uygulanır
- Topikal Kremler:
- Kortizonlu kremler (kısa süreli)
- Takrolimus veya pimekrolimus gibi steroid olmayan ajanlar
- Çay ağacı yağı içeren nemlendiriciler
- Sistemik Tedaviler:
- Şiddetli vakalarda oral itrakonazol
- Kaşıntı için antihistaminikler
Evde Uygulanabilecek Bakım Önerileri
- Cilt Temizliği: pH nötr sabunlarla günlük temizlik
- Nemlendirme: Seramid ve gliserin içeren nemlendiriciler
- Sıcak Sudan Kaçınma: Sıcak duş cilt kuruluğunu artırır
- Stres Yönetimi: Yoga ve nefes egzersizleri
- Beslenme: Omega-3 (ceviz, balık), probiyotik yoğurt, B vitamini
Farklı Yaş Gruplarında Seyir
- Bebekler: Saçlı deride "konak" şeklinde görülür, genellikle 1 yaşında kendiliğinden geçer
- Ergenlik: Hormonal değişimle artış gösterir
- Yetişkinler: Kronik seyirli olabilir, 30-60 yaş arası pik yapar
Komplikasyonlar ve Uyarı İşaretleri
- İkincil bakteri enfeksiyonları (sarı kabuklanma)
- Saç dökülmesi (tedavi edilmeyen uzun süreli vakalarda)
- Psikolojik etkiler (özellikle yüz tutulumunda sosyal izolasyon)
Önleme Stratejileri
- Düzenli şampuan kullanımı (nüksleri %70 azaltır)
- Güneş koruyucu (UV ışınları lezyonları iyileştirebilir)
- Pamuklu giysiler (terlemeyi önleme)
- Makyaj malzemelerinin yağsız olması
Seboreik egzama kronik bir durum olmasına rağmen doğru tedavi ve cilt bakımıyla kontrol altına alınabilir. Şikayetlerin 4 hafta içinde düzelmemesi veya yaygınlaşması durumunda dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.
