Safra kesesi kanseri, sindirim sisteminde nadir görülen ancak agresif seyirli bir tümördür. Erken evrede belirti vermemesi nedeniyle genellikle ileri aşamalarda teşhis edilir. Bu makalede, hastalığın risk faktörlerinden tedavi seçeneklerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz.

Risk Faktörleri ve Nedenleri
Safra kesesi kanserinin gelişiminde bazı faktörler kritik rol oynar:

• Safra Kesesi Taşları: Vakaların %85’inde safra taşı öyküsü bulunur. Kronik inflamasyon kanser riskini artırır.
• Porselen Safra Kesesi: Kalsiyum birikimi nedeniyle sertleşen safra kesesi duvarı, yüksek risk faktörüdür.
• Obezite ve Diyabet: Metabolik sendrom, safra kesesi kanseri insidansını 2 kat artırır.
• Kronik Enfeksiyonlar: Salmonella taşıyıcılarında risk 12 kat daha yüksektir.
• Yaş ve Cinsiyet: 70 yaş üstü kadınlarda erkeklere göre 3 kat fazla görülür.

Belirtiler ve Seyir
Erken evrede spesifik şikayet yoktur. İlerledikçe:

• Sağ üst karın ağrısı (kürek kemiğine vuran)
• Sarılık (göz akı ve ciltte sararma)
• Kilo kaybı ve iştahsızlık
• Bulantı, kusma, kronik yorgunluk
• Safra kesesi bölgesinde ele gelen kitle

Teşhis Yöntemleri

• Ultrason: İlk başvuru yöntemi; safra kesesi duvar kalınlaşması veya kitlesel lezyonları gösterir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Tümörün karaciğer ve lenf nodlarına yayılımını değerlendirir.
• MRCP (Manyetik Rezonans Kolanjiopankreatografi): Safra yollarının detaylı görüntülenmesinde altın standarttır.
• PET-CT: Metastaz taraması için kullanılır.
• Biyopsi: Laparoskopi veya ERCP ile doku örneği alınır.

Evreleme ve Patolojik Tipler

• Evre I: Tümör sadece safra kesesi duvarında.
• Evre II: Komşu karaciğer dokusuna veya lenf nodlarına yayılım.
• Evre III: Hepatik arter veya portal vene invazyon.
• Evre IV: Uzak organ metastazı.
  Patolojik Tipler: Adenokarsinom (%90), skuamöz hücreli karsinom, nöroendokrin tümörler.

Tedavi Yaklaşımları
Cerrahi:

• Kolesistektomi: Erken evre tümörlerde safra kesesinin çıkarılması.
• Radikal Rezeksiyon: Karaciğer segmenti 4b-5, lenf nodları ve safra kanalının bir kısmının çıkarılması.
  Kemoterapi:
• Cerrahi sonrası adjuvan tedavide Gemcitabine + Cisplatin kombinasyonu.
• İleri evrede FOLFIRINOX protokolü.
  Radyoterapi:
• Cerrahi sınır pozitifse bölgesel nüksü azaltmak için.
  Hedefe Yönelik Tedaviler:
• HER2 pozitif tümörlerde Trastuzumab.
• MSI-H tümörlerde immünoterapi (Pembrolizumab).

Prognoz ve Hayatta Kalım

• Evre I: 5 yıllık sağkalım %80
• Evre II: %40-50
• Evre III: %20-25
• Evre IV: %2-5
  Not: Lenf nodu tutulumu ve perinöral invazyon prognozu olumsuz etkiler.

Korunma ve Takip

• Safra taşı olanlarda profilaktik kolesistektomi (özellikle taş >3 cm ise).
• Yıllık karın ultrasonu ile riskli hastaların takibi.
• Obezite kontrolü ve Akdeniz diyeti uygulanması.
• Kronik salmonella taşıyıcılarında antibiyotik tedavisi.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Açıklanamayan sağ üst kadran ağrısı ve kaşıntıda mutlaka ultrason istenmeli.
• Ailesel polipozis sendromu olanlarda artmış risk nedeniyle genetik danışmanlık önerilir.
• Ameliyat sonrası ilk 2 yıl 3 ayda bir CA 19-9 takibi ve BT/MR çekimi.