Rektumda kitle, kalın bağırsağın son kısmında ele gelen şişlik veya anormal doku büyümesi anlamına gelir. Bu durum hemoroid gibi basit nedenlerle ortaya çıkabildiği gibi, polipler veya kanser gibi ciddi sağlık sorunlarının da habercisi olabilir. Erken teşhis ve doğru tedavi, özellikle kanser şüphesi durumunda hayati önem taşır.
Rektumda Kitle Neden Oluşur?
Rektal kitlelerin en yaygın nedenleri arasında hemoroidler, anal fissürler ve rektal polipler bulunur. Bunun yanı sıra rektum kanseri, kronik enflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit), perianal apse veya endometriozis gibi durumlar da kitle hissine yol açabilir. İleri yaş, ailede kolorektal kanser öyküsü ve sigara kullanımı riski artıran faktörlerdir.
Belirtiler ve İşaretler
- Makattan taze kırmızı kanama veya dışkıda kan
- Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal)
- Dışkı çapında incelme veya tam boşalamama hissi
- Rektal ağrı, basınç hissi veya kaşıntı
- Nedensiz kilo kaybı ve demir eksikliği anemisi
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Parmakla rektal muayene (DRE) ile kitlenin boyutu ve yeri değerlendirilir.
- Kolonoskopi: Tüm kolonun incelenmesi ve şüpheli dokudan biyopsi alınması.
- Endorektal Ultrason (ERUS): Kitle derinliğinin ve lenf nodu tutulumunun belirlenmesi.
- MR veya PET-BT: Kanser şüphesinde evreleme için kullanılır.
- Biyopsi: Patolojik inceleme için doku örneği alınması.
Tedavi Seçenekleri
- Hemoroid/Polip: Bant ligasyonu, skleroterapi veya cerrahi eksizyon.
- Rektal Kanser:
- Erken evre: Lokal eksizyon veya rezeksiyon.
- İleri evre: Kemoterapi/radyoterapi + total mezorektal eksizyon (TME).
- Enflamatuar Hastalıklar: İmmünsupresif ilaçlar veya biyolojik tedaviler.
- Apse: Antibiyotik ve drenaj uygulaması.
Risk Faktörleri ve Korunma
- 50 yaş üstü bireylerde düzenli kolonoskopi taraması
- Lifli gıda tüketimi ve kırmızı et sınırlaması
- Sigara ve alkolden kaçınma
- Ailesel polipozis sendromu olanlarda genetik danışmanlık
Acil Doktora Başvurmayı Gerektiren Durumlar
- Makattan yoğun kanama
- Geçmeyen karın ağrısı veya bağırsak tıkanıklığı belirtileri
- Ani kilo kaybı ve kansızlık bulguları
- Dışkıda kalıcı değişiklikler
Takip ve İyileşme Süreci
Kanser tanısı alan hastalarda cerrahi sonrası 3 aylık kontrollerle CEA takibi yapılır. Poliplerin tekrarlama riski nedeniyle kolonoskopik izlem gereklidir. Hemoroid tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri (posalı beslenme, düzenli egzersiz) nüksü önlemede kritiktir.
