Rahim duvarı kalınlaşması (endometrial hiperplazi), rahmin iç tabakasının anormal şekilde kalınlaşmasıdır. Genellikle östrojen hormonunun kontrolsüz artışına bağlı gelişen bu durum, tedavi edilmezse rahim kanserine dönüşebilir. İşte rahim duvarı kalınlaşmasının nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yaklaşımları:
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Östrojen hormonunun progesterona göre baskın hale gelmesi ana nedendir. Bu dengesizlik; polikistik over sendromu (PKOS), obezite veya menopoz sonrası hormon replasman tedavisinde östrojenin tek başına kullanılmasıyla ortaya çıkabilir. Diyabet, karaciğer hastalıkları ve ailede rahim kanseri öyküsü riski artıran diğer faktörlerdir. Adet düzensizliği olan veya menopoza geç giren kadınlarda da sık görülür.
Belirtiler ve Uyarıcı Sinyaller
En yaygın belirti anormal vajinal kanamalardır. Menopoz sonrası kanama, adetlerin normalden uzun sürmesi veya aşırı yoğun olması, lekelenmeler ve ara kanamalar dikkate alınmalıdır. Pelvik ağrı veya cinsel ilişki sırasında ağrı eşlik edebilir. Bazı vakalarda ise hiçbir semptom olmadan rutin kontrollerde tespit edilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanıda ilk adım transvajinal ultrasondur. Rahim duvarı kalınlığının menopoz sonrası 5 mm’yi, üreme çağında 16 mm’yi aşması şüphe uyandırır. Kesin tanı için histeroskopi ile rahim içine kameralı cihazla bakılır ve endometrial biyopsi alınır. Patoloji sonucuna göre hiperplazi; basit, kompleks, atipikli veya atipiksiz olarak sınıflandırılır. Atipili hiperplazi kanser öncülü kabul edilir.
Tedavi Protokolleri
Tedavi hiperplazi tipine ve hastanın yaşına göre planlanır:
- Hormon Tedavisi: Atipisiz vakalarda 3-6 ay progesteron (Megestrol asetat veya LNG-IUS spirali) kullanılır.
- Cerrahi Müdahale: Atipili hiperplazide veya tedaviye yanıt alınamayan durumlarda histerektomi (rahim alınması) önerilir.
- Takip: Tedavi sonrası 6 ayda bir endometrial biyopsi ile nüks kontrolü yapılır.
Komplikasyonlar ve Önlemler
Atipili hiperplazide kanser gelişme riski %30’dur. Obez hastalarda %5-10 kilo kaybı bile riski azaltır. Diyabet ve hipertansiyon kontrol altına alınmalı, östrojen içeren ilaçlar doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Düzenli jinekolojik muayene ve taramalar hayati önem taşır.
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurulmalı?
Menopoz sonrası her türlü kanama, adet döngüsünde ani değişiklikler veya yoğun ağrı durumunda vakit kaybetmeden jinekoloğa gidilmelidir. Özellikle ailesinde rahim/kolon kanseri olanlar yıllık taramaları ihmal etmemelidir.
Yaşam Tarzı Önerileri
Düzenli fiziksel aktivite ve Akdeniz tipi beslenme (zeytinyağı, sebze, balık) hormonal dengeyi destekler. Sigara ve alkol tüketimi kesinlikle bırakılmalıdır. Stres yönetimi için yoga veya meditasyon gibi teknikler önerilir.
