Protez diz ameliyatı, ileri derecede diz kireçlenmesi veya travma sonucu hasar gören diz ekleminin yeniden işlev kazandırılması için uygulanan cerrahi bir yöntemdir. Bu ameliyat, hastaların ağrılarını azaltarak günlük aktivitelerine dönmelerini sağlar. İşte protez diz ameliyatı hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar:
Protez Diz Ameliyatı Nedir?
Protez diz ameliyatı, hasarlı diz ekleminin metal ve plastik bileşenlerle değiştirildiği bir cerrahi işlemdir. Genellikle osteoartrit, romatoid artrit veya travmatik yaralanmalar nedeniyle eklem kıkırdağı aşınmış hastalarda uygulanır. Ameliyat sonrası hasta, diz hareketlerinde belirgin bir rahatlama ve fonksiyonel iyileşme yaşar.
Protez Diz Ameliyatı Kimlere Önerilir?
- İstirahat halindeyken bile şiddetli diz ağrısı çekenler
- Dizde şekil bozukluğu (deformite) gelişenler
- Merdiven inip çıkmada, yürümede zorluk yaşayanlar
- Fizik tedavi ve ilaçlardan yeterli fayda görmeyenler
Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Ameliyat öncesinde hasta detaylı bir fizik muayeneden geçer. Kan testleri, EKG ve akciğer grafisi ile genel sağlık durumu değerlendirilir. Sigara kullanan hastalara en az 4 hafta önceden sigarayı bırakmaları önerilir. Ayrıca enfeksiyon riskini azaltmak için diş muayenesi gibi önlemler alınabilir.
Ameliyat Nasıl Yapılır?
Protez diz ameliyatı genellikle genel veya spinal anestezi altında gerçekleştirilir. Cerrah, diz önünden yapılan bir kesiyle hasarlı kıkırdak ve kemik dokuyu çıkarır. Titanyum alaşımlı metal komponentler ve yüksek dayanıklı plastik ara yüzey yerleştirilerek eklem yeniden yapılandırılır. Ameliyat süresi ortalama 1.5-2 saat sürer.
Ameliyat Sonrası İyileşme Dönemi
- İlk 24 Saat: Hasta mobilizasyon için fizyoterapist eşliğinde ayağa kaldırılır. Ağrı kontrolü için epidural kateter veya oral ilaçlar kullanılır.
- 1. Hafta: Yara bakımı ve enfeksiyon kontrolü yapılır. Diz çevresindeki şişliği azaltmak için buz uygulaması önerilir.
- 2-6 Hafta: Koltuk değneği veya yürüteçle desteklenen yürüme egzersizleri başlar. Diz bükme ve germe hareketleri kademeli olarak artırılır.
- 3-6 Ay: Hastaların %90’ı günlük aktivitelerine döner. Tam iyileşme süreci 1 yıla kadar uzayabilir.
Fizik Tedavi ve Egzersiz Programı
Ameliyat sonrası fizik tedavi, başarılı bir iyileşme için kritik önem taşır. Fizyoterapistler tarafından hazırlanan program şunları içerir:
- Diz çevresi kasları güçlendiren direnç egzersizleri
- Esnekliği artırmak için germe hareketleri
- Yürüme ve denge eğitimleri
Riskler ve Olası Komplikasyonlar
Protez diz ameliyatı düşük riskli bir prosedür olsa da bazı komplikasyonlar gelişebilir:
- Enfeksiyon (%1-2 vakada görülür)
- Derin ven trombozu (kan pıhtısı)
- Protezde gevşeme veya aşınma
- Dizde sertlik v hareket kısıtlılığı
Protez Ömrü ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Modern diz protezlerinin ömrü ortalama 15-20 yıldır. Bu süreyi uzatmak için:
- Yüksek etkili sporlardan (koşu, tenis) kaçının.
- Kilo kontrolüne dikkat edin.
- Düzenli ortopedi kontrollerine gidin.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Ameliyat sonrası dönemde bisiklet, yüzme gibi düşük etkili sporlar önerilir. Diz çevresindeki kasları güçlendirmek için haftada 3 kez egzersiz yapılmalıdır. Beslenmede kalsiyum ve D vitamini alımı kemik sağlığını destekler.