Prostatektomi, prostat bezinin tamamının veya bir kısmının cerrahi yolla çıkarılması işlemidir. Genellikle prostat kanseri tedavisinde kullanılan bu yöntem, ileri derecede büyümüş prostat (BPH) vakalarında da uygulanır. İşlemin türü ve kapsamı, hastanın yaşı, kanserin evresi ve genel sağlık durumuna göre belirlenir.
Prostatektomi Türleri
- Açık Prostatektomi: Karın alt bölgesinden yapılan kesiyle doğrudan prostatın çıkarılmasıdır.
- Laparoskopik Prostatektomi: Karına açılan küçük deliklerden kamera ve aletlerle yapılan minimal invaziv yöntem.
- Robotik Prostatektomi: Cerrahın bir konsoldan kontrol ettiği robotik kolların kullanıldığı yüksek hassasiyetli teknik.
- Radikal Prostatektomi: Prostatın tamamı, seminal veziküller ve lenf düğümlerinin çıkarıldığı onkolojik cerrahi.
Hangi Durumlarda Gereklidir?
Prostatektomi kararı genellikle şu koşullarda alınır:
- Prostat Kanseri: Lokalize tümörlerde tedavi amacıyla.
- Şiddetli İdrar Tıkanıklığı: İlaçlarla kontrol edilemeyen BPH semptomları.
- Tekrarlayan Prostat İltihabı: Kronik prostatit vakaları.
- Kanamalı Prostat Büyümesi: İdrarda ciddi kanamaya neden olan durumlar.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
- Tanısal Testler: PSA kan testi, biyopsi, MR ve kemik sintigrafisi.
- Hastalık Evrelemesi: Kanserin yayılım derecesinin belirlenmesi.
- Fonksiyonel Değerlendirme: Ürodinami testi ve erektil fonksiyon analizi.
- Hazırlık Süreci: Kan sulandırıcıların kesilmesi ve bağırsak temizliği.
Ameliyat Süreci ve Teknikler
Radikal prostatektomi ortalama 2-4 saat sürer. Genel anestezi altında gerçekleştirilir. Robotik cerrahide, cerrah 3D görüntüleme sistemi eşliğinde milimetrik kesiler yaparak prostatı çıkarır. Sinir koruyucu tekniklerle cinsel fonksiyonların korunması hedeflenir. Ameliyat sonunda idrar kanalı mesaneye yeniden bağlanır ve geçici sonda yerleştirilir.
Komplikasyonlar ve Riskler
- Erken Dönem: Kanama (%8-10), enfeksiyon (%5), bacaklarda pıhtı (%3).
- Geç Dönem: İdrar kaçırma (%15-20 vakada 6 ay sürebilir), erektil disfonksiyon (%30-50), mesane darlığı (%5).
- Nadir Görülenler: Rektum yaralanması (<%1), lenfödem.
İyileşme Süreci
- Hastanede Kalış: Robotik cerrahi sonrası 1-2 gün, açık ameliyatta 3-5 gün.
- Sonda Süresi: İdrar sondası 7-14 gün tutulur.
- Fiziksel Aktivite: Ağır kaldırmama kısıtlaması 6 hafta.
- İdrar Kontrolü: Pelvik taban egzersizleriyle 3-6 ayda düzelme.
Alternatif Tedaviler
- Radyoterapi: Brakiterapi veya IMRT ile hedefli ışın tedavisi.
- Fokal Tedavi: HIFU veya kriyoterapi ile tümörlü dokunun tahribi.
- Medikal Tedavi: 5-alfa redüktaz inhibitörleri (BPH için).
Ameliyat Sonrası Takip
PSA takibi (3 aylık aralıklarla), ürodinami testi ve gerektiğinde pelvik MR. İdrar kaçırma devam ederse mesane askılama ameliyatı, erektil disfonksiyonda penil protez seçenekleri değerlendirilir.
