Prostat tümörleri, prostat bezinde anormal hücre çoğalması sonucu oluşan ve iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilen oluşumlardır. İyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) yaşlanma ile sık görülürken, prostat kanseri erkeklerde en yaygın ikinci kanser türüdür. İşte prostat tümörlerine dair kapsamlı bilgiler:
İyi Huylu ve Kötü Huylu Tümör Farkı
- BPH (İyi Huylu): Prostat bezinin büyümesidir, kansere dönüşmez. İdrar akışını engelleyerek şikayetlere yol açar.
- Prostat Kanseri (Kötü Huylu): Hücreler kontrolsüz çoğalır, kemik ve lenf düğümlerine yayılabilir. Erken teşhis hayati önem taşır.
Belirtiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
- İdrar Problemleri: Sık idrara çıkma, zayıf akış, idrar yaparken yanma.
- Kanama: İdrarda veya menide kan görülmesi.
- Ağrı: Bel, kalça veya pelvik bölgede kronik ağrı.
- İktidarsızlık: Sertleşme sorunları.
Not: BPH ve kanser belirtileri benzerdir, ayırım için tetkik şarttır.
Tanı Yöntemleri
- PSA Testi: Kanda prostat spesifik antijen ölçümü.
- Dijital Rektal Muayene (DRM): Prostatın elle kontrolü.
- Prostat Biyopsisi: TRUS eşliğinde doku örneği alınması.
- Görüntüleme: Multiparametrik MR ve PET-CT ile yayılım değerlendirmesi.
Tedavi Seçenekleri
- BPH Tedavisi:
- İlaçlar (Alfablokerler, 5-alfa redüktaz inhibitörleri).
- Cerrahi (TUR-P, lazer enükleasyon).
- Prostat Kanseri Tedavisi:
- Lokalize Kanser: Radikal prostatektomi (açık/robotik), radyoterapi, brakiterapi.
- İlerlemiş Kanser: Hormon tedavisi, kemoterapi, immünoterapi, hedefe yönelik tedaviler.
Risk Faktörleri
- Değiştirilemezler: Yaş (50+), aile öyküsü, Afrika kökenli ırk.
- Değiştirilebilirler: Obezite, kırmızı et ağırlıklı beslenme, sigara.
Korunma ve Erken Teşhis
- Tarama: 50 yaş üstü erkeklerde yıllık PSA + DRM.
- Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz, domates (likopen), yeşil çay, brokoli tüketimi.
- Risk Grubunda: Ailede prostat kanseri varsa taramaya 45 yaşında başlanmalı.
Yan Etki Yönetimi
- Cerrahi Sonrası: İdrar kaçırma için pelvik taban egzersizleri.
- Hormon Tedavisi: Kemik erimesine karşı D vitamini ve kalsiyum takviyesi.
- Cinsel İşlev Kaybı: Penil protez veya vakum cihazları ile çözüm.
Güncel Gelişmeler
- HIFU: Odaklanmış ultrasonla tümör ablasyonu.
- PSMA PET-CT: Metastazların hassas tespiti.
- PARP İnhibitörleri: BRCA mutasyonlu hastalarda hedefe yönelik tedavi.
Prostat tümörü şüphesi olanlar üroloji uzmanına başvurmalıdır. Unutmayın, prostat kanserinde 5 yıllık sağkalım erken evrede %99’a ulaşır.
