Priapizm, cinsel uyarım olmadan 4 saatten uzun süren ağrılı ve kalıcı ereksiyon durumudur. Acil tıbbi müdahale gerektiren bu durum, tedavi edilmezse kalıcı erektil disfonksiyona yol açabilir. İşte priapizmin türleri, nedenleri ve modern tedavi yaklaşımları:
Priapizmin Türleri
İki ana priapizm türü vardır:
- İskemik (Düşük Akımlı) Priapizm: En yaygın tiptir (%95 vakada görülür). Penisteki kanın boşalamaması nedeniyle oksijensiz kalması sonucu gelişir. Ağrılı ve sert bir ereksiyonla karakterizedir.
- Non-iskemik (Yüksek Akımlı) Priapizm: Genellikle perine veya penise alınan travma sonrası arteriyel hasara bağlıdır. Ereksiyon tam sert değildir ve genellikle ağrısızdır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Hematolojik Hastalıklar: Orak hücreli anemi (vakaların %65’i), lösemi
- İlaçlar: Erektil disfonksiyon ilaçları (sildenafil), antidepresanlar, antikoagülanlar
- Nörolojik Sorunlar: Omurilik yaralanmaları, serebrovasküler olaylar
- Toksik Maddeler: Akrep sokması, alkol ve uyuşturucu kullanımı
- Maligniteler: Pelvik tümörler, metastatik kanserler
Belirtiler ve Acil Durum İşaretleri
- 4 saatten uzun süren ereksiyon
- Peniste şiddetli ağrı ve hassasiyet (iskemik tipte)
- Penis başının yumuşak, gövdenin aşırı sert olması
- İdrar yapmada zorluk
- Perine bölgesinde morarma (travma öyküsü varsa)
Tanı Yöntemleri
- Kan Gazı Analizi: Korpus kavernozumdan alınan kan örneğinde (iskemikte PO₂<30 mmHg)
- Doppler Ultrason: Kan akımını değerlendirerek tipi belirler
- Laboratuvar Testleri: Tam kan sayımı (anemi şüphesi), toksikoloji taraması
Acil Tedavi Protokolleri
İskemik Priapizmde:
- İlk Müdahale: Buz uygulaması ve oral pseudoefedrin
- Aspirasyon ve İrrigasyon: Lokal anestezi altında iğneyle kan boşaltılması
- Alfa-Agonist Enjeksiyon: Fenilefrin ile damarların büzülmesi
- Cerrahi:
- Distal Şant (Winter prosedürü): Glans ile kavernoz cisim arasında fistül
- Proksimal Şant (Grayhack): Kavernoz cismin saphenous vene bağlanması
Non-iskemik Priapizmde:
- Soğuk kompres ve gözlem
- Anjiyoembolizasyon (selektif arter tıkanması)
Komplikasyonlar
- Erektil disfonksiyon (%50 vakada)
- Penis dokusunda fibrozis
- Üretral hasar
- Enfeksiyon
Korunma Stratejileri
- Orak hücreli anemi hastalarının hidrasyon ve ilaç tedavilerini aksatmaması
- Erektil disfonksiyon ilaçlarının doz aşımından kaçınma
- Perine bölgesini koruyucu önlemler (bisiklet kazalarına karşı)
Uzun Dönem Takip
Tedavi sonrası 6 ay boyunca:
- 3 ayda bir erektil fonksiyon testleri
- Penis Doppler USG ile doku iyileşmesinin izlenmesi
- Psikoseksüel danışmanlık (erektil disfonksiyon gelişen hastalarda)
