Prematüre bebekler, gebeliğin 37. haftasından önce dünyaya gelen ve özel bakım gerektiren bebeklerdir. Bu bebeklerin beslenmesi, normal zamanında doğan bebeklere göre daha hassas bir planlama ve uzman takibi gerektirir. Çünkü prematüre bebeklerin sindirim sistemleri tam olarak gelişmemiştir, bağışıklık sistemleri zayıftır ve enerji ihtiyaçları daha yüksektir. Bu makalede, prematüre bebeklerin beslenmesinde dikkat edilmesi gereken temel unsurları, beslenme yöntemlerini ve ebeveynlere pratik önerileri bulabilirsiniz.

Prematüre Bebeklerde Beslenmenin Önemi
Prematüre bebekler, anne karnında tamamlamaları gereken büyüme ve gelişme sürecini dışarıda tamamlamak zorunda kalır. Bu nedenle beslenme, hem fiziksel hem de nörolojik gelişimleri için kritik bir rol oynar. Yetersiz beslenme, büyüme geriliği, enfeksiyon riski ve uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle ilk 1000 gün olarak adlandırılan doğumdan 2 yaşına kadar olan dönem, beyin gelişimi açısından hayati önem taşır.

Prematüre Bebekler İçin İdeal Besin Kaynakları

• Anne Sütü: Prematüre bebekler için en değerli besindir. Anne sütü, bağışıklığı güçlendiren antikorlar, büyüme faktörleri ve sindirimi kolay proteinler içerir. Ancak bazı durumlarda anne sütü tek başına yeterli olmayabilir.
• Prematüre Formül Sütleri: Özellikle düşük doğum ağırlıklı bebekler için tasarlanmış bu sütler, normal formüllere göre daha yüksek kalori, protein ve mineral içerir.
• Takviyeler: Doktor önerisiyle kalsiyum, fosfor, demir veya D vitamini eklenebilir.

Prematüre Bebeklerde Beslenme Yöntemleri
Prematüre bebeklerin beslenmesi, gebelik haftasına, kilo durumuna ve emme-yutma reflekslerine göre belirlenir:

1. Damar Yoluyla Beslenme (Parenteral Beslenme): Çok erken doğan veya sindirim sistemi tam gelişmemiş bebeklerde ilk aşamada damar yoluyla besin verilir.
2. Nasogastrik Tüple Beslenme: Emme-yutma koordinasyonu gelişmeyen bebeklerde burundan mideye uzanan bir tüp ile beslenme sağlanır.
3. Emzirme veya Biberonla Besleme: Bebek emme refleksi kazandığında anne sütü veya formül süt ile beslenmeye geçilir.

Prematüre Bebeklerde Beslenme Sıklığı ve Miktarı
Prematüre bebeklerin mide kapasiteleri küçük olduğu için sık aralıklarla az miktarda beslenmeleri gerekir. Genellikle günde 8-12 kez beslenme önerilir. Kilo başına 150-180 ml/kg/gün sıvı alımı idealdir. Örneğin, 2 kg ağırlığındaki bir bebek günde 300-360 ml anne sütü veya formül süt tüketmelidir.

Prematüre Bebeklerde Beslenme Sorunları ve Çözümleri

• Reflü: Mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sık görülür. Beslenme sonrası bebeği 30 dakika dik pozisyonda tutmak ve küçük porsiyonlarla beslemek önerilir.
• Bağırsak Problemleri (Nekrotizan Enterokolit): Erken doğan bebeklerde ciddi bir komplikasyondur. Anne sütü kullanımı ve probiyotik takviyeler riski azaltabilir.
• Büyüme Geriliği: Düzenli kilo takibi ve besin içeriği zenginleştirilmiş diyetlerle önlenebilir.

Ebeveynlere Pratik Öneriler

• Kanguru Bakımı: Ten tene temas, bebeğin vücut ısısını düzenler ve emzirme sürecini kolaylaştırır.
• Emzirme Teknikleri: Prematüre bebekler için özel emzikler veya biberonlar kullanılabilir.
• Besin Takviyeleri: Doktor kontrolünde demir damlası veya D vitamini kullanımı ihmal edilmemelidir.

Taburculuk Sonrası Beslenme Planı
Prematüre bebekler taburcu olduktan sonra da yakın takip gerektirir. Evde düzenli kilo alımı, beslenme toleransı ve gelişimsel kilometre taşları izlenmelidir. Anne sütü yetersizse, "güçlendirilmiş anne sütü" (HMF) kullanımı doktor tarafından önerilebilir.

Prematüre Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş
Prematüre bebeklerde ek gıdaya geçiş, düzeltilmiş yaşa göre planlanır. Örneğin, 32. haftada doğan bir bebek 8 haftalıkken kronolojik olarak 40 haftalık (düzeltilmiş 0 hafta) kabul edilir. Ek gıdaya genellikle düzeltilmiş 4-6 ayda başlanır. İlk olarak demir içeren tahıllar, püre sebzeler ve yoğurt tercih edilmelidir.

Prematüre Bebeklerde Uzun Vadeli Beslenme İpuçları

• Okul çağına kadar demir takviyesi sürdürülebilir.
• Yüksek proteinli ve enerjili besinlerle büyüme desteklenmelidir.
• Düzenli pediatrik nörolojik muayenelerle gelişimsel gerilikler erken tespit edilebilir.