Polipektomi, vücudun çeşitli bölgelerinde oluşan poliplerin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu polipler genellikle iyi huylu olsa da zamanla kansere dönüşme riski taşıyabilir. Özellikle kolon, rahim, burun ve mide gibi organlarda sık görülen bu yapıların erken teşhisi ve çıkarılması, kanser önlemede kritik rol oynar.
Polipler Neden Oluşur?
Polip oluşumunda genetik yatkınlık, kronik inflamasyon ve hormonal değişimler başlıca risk faktörleridir. Kolon poliplerinin %90’ı adenomatöz tiptedir ve uzun süre fark edilmezse kolorektal kansere yol açabilir. Rahim polipleriyse östrojen dengesizliği veya endometrium dokusunun anormal büyümesi sonucu gelişir.
Polipektomi Yöntemleri
- Kolonoskopik Polipektomi: Kolonoskopi sırasında özel tel halkalar (snare) veya biyopsi forsepsleri kullanılarak yapılır. 5 mm’den küçük polipler soğuk pensle, büyükleri ise elektrokoter ile çıkarılır.
- Histeroskopik Polipektomi: Rahim içi polipler için vajinal yoldan histeroskop ile girilir. Rezeksiyon loopu veya lazer kullanılarak polip tabanından ayrılır.
- Endoskopik Mukozal Rezeksiyon (EMR): Mide veya yemek borusu poliplerinde, altına sıvı enjekte edilerek polip kaldırılır ve özel aletlerle çıkarılır.
İşlem Öncesi Hazırlık
- Kolon Polipektomisi: 3 gün önceden düşük lifli diyet, işlemden 12 saat önce sıvı alımı ve bağırsak temizleyici ilaçlar kullanılır.
- Histeroskopi: Adet dönemi dışında yapılır, lokal veya genel anestezi öncesi 6 saat aç kalınır.
- Kan sulandırıcı ilaçlar 1 hafta önce kesilmeli, diyabet hastaları insülin ayarlaması yapmalıdır.
İşlem Sonrası İyileşme Süreci
- Kolon polipektomisi sonrası 24 saat gazlı içecekler ve sert gıdalardan kaçınılır.
- Histeroskopiden sonra 1 hafta hafif kanama normaldir, 15 gün cinsel ilişki yasaktır.
- Tüm hastalarda 48 saat ağır fiziksel aktivite kısıtlanır.
- Patoloji sonuçları 7-10 gün içinde açıklanır.
Olası Komplikasyonlar
- Kanama (%1-2): Özellikle 2 cm’den büyük poliplerde işlem sonrası 14. güne kadar görülebilir.
- Perforasyon (%0.5): Bağırsak duvarında delinme acil cerrahi gerektirir.
- Enfeksiyon: Histeroskopi sonrası ateş ve kötü kokulu akıntıyla kendini gösterir.
Kimler Düzenli Tarama Yaptırmalı?
- Ailesinde kolon kanseri öyküsü olanlar 40 yaşından itibaren,
- Endometrial polip teşhisi alan kadınlar yıllık histeroskopi ile,
- Kronik sinüzit hastaları burun polipleri için KBB kontrolü.
Polipektominin Önemi
Kolon poliplerinin %30’u 10 yıl içinde kansere dönüşür. Düzenli tarama ve polipektomi ile kolorektal kanser riski %90 azaltılabilir. Rahim polipleriyse infertilite ve anormal kanamaya neden olabilir; çıkarılması gebelik şansını %65 artırır.
Sık Sorulan Sorular
- Ağrılı mıdır? İşlem anestezi altında yapılır, sonrası ağrı hafif ağrı kesicilerle kontrol edilir.
- Tekrarlar mı? Kolon poliplerinde 5 yıl içinde %15-20 nüks riski vardır.
- Sigara polip oluşumunu etkiler mi? Evet, nikotin özellikle burun poliplerinde riski 3 kat artırır.
Bu işlemler deneyimli gastroenterologlar, jinekologlar veya KBB uzmanları tarafından yapılmalıdır. Poliplerin erken evrede çıkarılması, yaşam kurtarıcı bir önlem olabilir.
