Polihidramnios

Polihidramnios Nedir? 

Amniyon kesesi, bebeğin gelişimini tamamlaması için içerisinde yüzdüğü, yaşaması gereken yerdir. Amniyon ise bu kesenin içerisini dolduran sıvıdır. Amniyon sıvısı bebeğin beyin ve motor gelişimine katkıda bulunur ve bebeğin vücut içerisindeki ısısını düzenler. Amniyon sıvısı bebeğin ses, basınç, ışık, darbe gibi dışarıdan gelen uyarılara karşı bebeği korur ve bebeğin simetrik şekilde büyümesine yardım eder. Aynı zamanda içeriğindeki maddelerin farklı kokuları ve tatları ile bebeğinin duyu organlarının gelişimini destekler. 

Polihidramnios ya da diğer bir adıyla hidramnios rahim içerisinde bebeğin içerisinde bulunduğu amniyon sıvısının normal olması gerekenden daha fazla olmasıdır. Hamile kadınların genel olarak %1-2’sinde polihidramnios gözlenmektedir. Normal hamile kadınlarda amniyotik sıvı volümü haftadan haftaya değişkenlik göstermektedir. Amniyotik sıvı normal olarak bebeğin 16. haftasında amniyotik sıvı 200 ml, 28. haftasında 1000 ml, 36.haftasında 900 ml ve 40. haftasında ise 800 ml olarak beklenmektedir.

Polihidramnios Belirtileri Nelerdir?

Hamilelik döneminde anne adaylarının bir kısmında görülen polihidramnios yani anne karnındaki bebeğin suyunun fazla olması, bebek için riskli komplikasyonlar bulundurabilmektedir. Polihidramniosun anne adaylarında genel olarak asemptomatik gelişmektedir. Yani herhangi bir belirti göstermeyebilir. Ancak bazı kadınlarda şiddetli polihdramnios görülüyorsa bazı belirtiler de görülebilmektedir. 

Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Anne karnında çok fazla büyüme ve gerginlik hissi
• Nefes almakta zorluk
• Ağrılı erken doğum kasılmaları
• Uterusun boyutunun tarihler için beklenenden daha büyük olması

Polihidramnios Nedenleri Nelerdir?

Polihidramniosun hem bebekten hem de anneden kaynaklanan sebepleri vardır.

Bu sebepler şu şekilde sıralanabilmektedir: 

Anneden kaynaklanan nedenler:

• Lityum tedavisi
• Çoklu gebelik
• Şeker hastalığı (%5 ile %13 oranında gelişmektedir.)
• Kokain, eroin gibi bağımlılık yapan ilaçlar 

Bebekten kaynaklanan nedenler:

• Kromozom bozuklukları veya fetal anomaliler 
• Hormonal ve böbrek hastalıklarından kaynaklanan olarak bebek böbreklerinden fazla idrar atımı
• Bağırsak geçişini engelleyen tıkanıklık veya atresiler
• İkizden ikize transfüzyon sendromu
• Rh uyumsuzluğuna bağlı ağır seyreden fetal anemiler
• Bebekte yutmayı engelleyen hastalıklar
• Santral sinir sistemi bozuklukları
• Sifiliz veya viral hepatitler gibi konjenital enfeksiyonlar
• Yemek borusuna dıştan bası yapan kitleler (tümör/herni)
• Bebekte kalp yetmezliği

Polihidramnios Teşhisi Nasıl Yapılır?

Polihidramnios yani hamilelikte bebeğin suyunun fazla olması hamilelik döneminde bazı kadınların başına gelebilmektedir. Ancak kadınların amniyon sıvısının fazla olup olmadığını kendilerinin anlaması çok mümkün değildir. Yapılacak bazı tetkikler ve tahliller sonucu anlaşılabilmektedir. 

Bu tetkikler sıralanacak olursa:

• Polihidramnios teşhisinin konulması için ultrason çekilmesi gereklidir. Ultrasonda amniyon sıvısının artması ile teşhis konulmaktadır. Amniyotik sıvı indeksi yöntemi ile 4 kadran ölçüm toplamı 250 mm’den büyük ise ya da en derin vertikal cep ölçümü 80 mm’den büyük ise polihidramnios tanısı konulmaktadır.
• Fetal malformasyonların değerlendirilmesi dahil komple ultrason
• Tarihe dayalı şüpheli nedenler için maternal uterus testleri ile polihidramnios tanısı da konulabilmektedir. Uterusun büyüklüğü o tarihte olması gerekenden büyük ise polihidramnios olarak değerlendirilebilir.

Polihidramnios Tedavisi 

Polihidramiosun tedavisi anne adayının durumuna ve hamilelikteki amniyon sıvısının göstermiş olduğu artışa bağlı olarak değişmektedir. Polihidramnios tedavi öncesinde bakılan ultrason ile bebeğin durumu, annenin durumu ve yaşanabilecek komplikasyonlar doktor tarafından değerlendirilir ve olayın şiddeti öngörülür. Yaşanılan polihidramnios şiddetine bağlı olarak bazı tedaviler uygulanmaktadır. 

Bu tedaviler aşağıdaki gibi anlatılabilmektedir:

• Tedavinin amacı genel olarak anne adayının rahatlaması ve doğumun normal şekilde devam ettirilmesidir.
• Hamile kişinin yakından takip edilmesi ve sık sık ultrason incelemeleri yapılmalıdır.
• Bebeğin durumuna göre idrar miktarını azaltmaya yönelik ilaç tedavileri başlanabilmektedir.
• Amniyon sıvısını azaltmak amacıyla amniyosentez tedavisi önerilebilmektedir. Eğer yaşanılan polihidramnios semptomatik boyuttaysa ve annede nefes darlığına sebep olmaya başlamış ise amniyodrenaj tedavisi de uygulanabilmektedir. Genel olarak 20 dakikada 1 L kadar sıvının çekilmesi hedeflenmektedir.
• Çok riskli durumlarda ise hamileliğin sonlandırılması gerekebilmektedir.

Amniyosentez ve Amniyodrenaj Yöntemleri

Amniyosentez anne karnından uzun ve ince bir iğne yardımı ile fazla olan amniyon sıvısının alınması işlemidir. Çoğunlukla gebeliğin 16. ile 22. haftası arasında uygulanmaktadır. Amniyosentez işlemi bazı riskler taşımaktadır. Amniyosentez işlemi uygulanan her 200-300 kadından 1 tanesinde düşük yani gebelik kaybı yaşanabilmektedir. 

Hastaların %2-3’ünde ise vajenden kanama ve sıvı sızıntısı ve kramp tarzı ağrılar meydana gelebilir ancak çoğunlukla bunlar geçici olmaktadır. Çok seyrek de olsa enfeksiyon durumu gözlenebilmektedir. Bununla beraber amniyosentez yapılan kişide eğer kan uyuşmazlığı var ise işlem sonrasında anti-Rh antikor içeren koruyucu iğnelerden yapılması gerekir.

Amniyodrenaj işlemi de tıpkı amniyosentez işlemine benzemektedir ancak amniyodrenaj işleminde daha fazla sıvı enjektör ile çekilmektedir. Çok nadir olarak polihidramnios hastalarına uygulanmaktadır. Aynı şekilde binde 2-3 oranlarında gebelik kaybına sebep olabilir veya doğumun başlamasına neden olabilmektedir.

Polihidramnios Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Polihidramnios varlığı anne adayları için oldukça büyük komplikasyonlara sebep olabilmektedir. Anne karnındaki bebeğin suyunun fazla olması erken doğum ağrılarına ve su kesesinin açılmasına sebep olabilmektedir. Suyun aniden boşalması ile kordon sarkması veya plasenta ayrılması görülebilmektedir.

Polihidramnios erken doğuma ve bebeklerde %10-30 arasında ölüm riskine sebep olabilmektedir. Aynı zamanda hamilelikte bebeğin suyunun fazla olması bebeklerde makat duruş gibi bebeğin anne karnında ters dönmesine sebep olarak sezaryen doğum riskini de artırabilmektedir. Aşırı polihidramnios vakalarında çok aşırı büyümüş olan uterusun basısına bağlı olarak annelerde bacaklarda ödem, nefes darlığı ve üreter basısı görülebilmektedir.

Bunlarla beraber postparyum uterin atoni riski de artış göstermektedir. Tüm bu komplikasyonların ve risklerin görülmemesi ve anne ve bebeğin sağlıklı olabilmesi için polihidramnios mutlaka tedavi edilmeli ve doktor kontrolünde takip edilmelidir.

Polihidramniosa Ne İyi Gelir?

Polihidramnios durumu genel olarak anneye veya bebeğe bağlı olarak gelişmektedir. Polihidramnios durumlarını yaşamamak adına kontrollü hamile kalmak daha sağlıklı olacaktır. Öncelikle hamile kalınmadan önce Rh uyumsuzluğu var ise bunun için gerekli önlemler alınmalıdır. Gebelik boyunca yapılacak olan her kadın doğum uzmanı kontrolüne gidilmeli ve sık ultrason çekimlerinde bebeğin sağlık durumu incelenmelidir. Erken teşhis ile tedaviye daha hızlı başlanabilir ve polihidramniosun sebep olabileceği risklerin önüne geçilmiş olunur.

Polihidramniosa Ne İyi Gelmez?

Polihidramnios yani amniyon sıvısının artması durumudur. Amniyon sıvısına en çok katkıda bulunan şey ise genel olarak bebeğin çıkardığı idrar miktarıdır. Bununla beraber yapılan araştırmalara göre yüksek rakımda yaşayan hamile kadınların bebeklerinde IUGR ve polihdramniosa daha sık rastlanıldığı gözlemlenmiştir. Bu nedenle yüksek rakımda yaşamamaya çalışmak hamile kadınlar için daha sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirmelerine yardımcı olabilmektedir.

Polihidramnios için Hangi Doktora Gidilir?

Hamilelikte zorlu bir dönem geçiren kadınların polihidramnios yaşaması da bebek ve anne açısından bazı risk faktörleri bulundurmaktadır. Gebelikte bebeğin suyunun fazlası olmasından şüphelenilmesi halinde hızlı bir şekilde hastanelerin Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümleri’ne kontrole gitmesi gereklidir. Doktor tarafından çekilecek olan ultrason ile polihidramnios derecesi ve şiddeti belirlenir ve eğer gerekli ise buna göre bir tedavi şeması çizilmelidir.