Pityriasis versicolor (tinea versicolor), ciltte renk değişikliklerine yol açan yaygın bir mantar enfeksiyonudur. Genellikle göğüs, sırt, boyun ve kollarda beyaz, pembe veya kahverengi pullu lekelerle kendini gösterir. Malassezia maya mantarının aşırı çoğalmasından kaynaklanan bu durum, nemli ve sıcak iklimlerde daha sık görülür.
Pityriasis Versicolor Nedir?
Malassezia türü mayaların neden olduğu yüzeysel bir cilt enfeksiyonudur. Bu mantar normalde ciltte zararsız şekilde bulunur ancak nem, yağlı cilt veya bağışıklık zayıflığı gibi faktörlerle aşırı çoğalır. Lekeler güneşe maruz kalındığında daha belirgin hale gelir çünkü mantar melanin üretimini engelleyerek cildin bronzlaşmasını önler.
Risk Faktörleri
- Sıcak ve nemli iklimlerde yaşamak
- Aşırı terleme (hiperhidroz)
- Yağlı cilt yapısı
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Hormonal değişimler (ergenlik, gebelik)
- Kortikosteroid kullanımı
Belirtileri
- Leke Görünümü: Dairesel veya oval şekilli, keskin sınırlı lekeler
- Renk Değişimi: Beyaz (hipopigmentasyon), pembe veya koyu kahverengi
- Yerleşim: Göğüs, sırt, boyun, kollar ve karın bölgesi
- Kaşıntı: Hafif-orta şiddette kaşıntı (özellikle terleme sonrası)
- Pullanma: Yüzeyde ince, kuru kepeklenme
Teşhis Süreci
Dermatologlar genellikle klinik muayeneyle tanı koyar. Wood lambası incelemesinde mantar floresan sarı-yeşil renkte görülür. Şüpheli durumlarda lekeden alınan kazıntı örneği potasyum hidroksit (KOH) ile mikroskopta incelenerek mantar hifleri doğrulanır.
Tedavi Yöntemleri
- Topikal Antifungaller:
- %2.5 selenyum sülfür şampuan (haftada 2 kez 10 dakika uygulama)
- Ketokonazol krem veya şampuan (günde 1-2 kez)
- Terbinafin sprey (günde 2 kez)
- Oral İlaçlar (Yaygın enfeksiyonlarda):
- Flukonazol (haftada 1 kez 300 mg, 2-4 hafta)
- İtrakonazol (günde 200 mg, 7 gün)
- Destekleyici Uygulamalar:
- Lekelerin kaybolması 2-6 ay sürebilir
- Güneş koruyucu kullanımı renk farklılığını azaltır
Önleme Stratejileri
- Her banyoda antifungal şampuanla cilt temizliği
- Sentetik kıyafetler yerine pamuklu giysiler
- Terledikten sonra duş alarak cildi kurutma
- Ayda 1-2 kez selenyum sülfür şampuanla koruyucu uygulama
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Lekeler yayılıyorsa veya enfeksiyon tekrarlıyorsa
- Kaşıntı günlük yaşamı etkiliyorsa
- Beyaz lekeler güneşte daha belirginleşiyorsa
- Bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı varsa
Pityriasis versicolor tedavi sonrası %60-80 oranında tekrarlayabilir. Dermatoloji uzmanı tarafından düzenli takip ve koruyucu önlemlerle kontrol altında tutulabilir.
