Patellar tendinit, diz kapağını kaval kemiğine bağlayan tendonun aşırı kullanım sonucu zedelenmesiyle ortaya çıkan ağrılı bir durumdur. Özellikle basketbol, voleybol gibi sıçrama gerektiren sporlarla uğraşanlarda görüldüğü için "sıçrayıcı dizi" olarak da bilinir. Bu yazıda, patellar tendinitin nedenlerinden tedavi yöntemlerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz.
Patellar Tendinit Nedir?
Patellar tendon, diz kapağı (patella) ile tibia kemiği arasında uzanan kalın bir bağ dokusudur. Tekrarlayan zorlamalar sonucunda bu tendonda mikro yırtıklar oluşması, inflamasyon ve dejenerasyona yol açar. Tedavi edilmezse tendon kopması gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- Spor Aktiviteleri: Basketbol, voleybol, futbol gibi sıçrama ve ani duruş içeren sporlar
- Kas Dengesizlikleri: Uyluk ön (kuadriseps) ve arka (hamstring) kas gücü dengesizliği
- Biyomekanik Sorunlar: Düz tabanlık veya bacak uzunluk farkı gibi yapısal problemler
- Antrenman Hataları: Isınmadan yoğun egzersiz, sert zeminlerde çalışma, ani antrenman şiddeti artışı
Belirtiler ve Teşhis Yöntemleri
- Ağrı: Diz kapağı altında keskin veya yanıcı ağrı (merdiven inerken/çıkarken şiddetlenir)
- Şişlik ve Hassasiyet: Tendon çevresinde hafif şişlik ve dokunmayla artan ağrı
- Sabah Tutukluğu: Uzun süre hareketsizlik sonrası sertlik hissi
Tanı için fizik muayenede "tek ayak üstü sıçrama testi" yapılır. MR veya ultrason ile tendon yapısı değerlendirilir.
Tedavi Yaklaşımları
-
Konservatif Tedavi:
- Dinlenme: Semptomları tetikleyen aktivitelerden 4-6 hafta kaçınma
- Buz Uygulama: Günde 3-4 kez 15 dakika soğuk kompres
- İlaç Tedavisi: NSAİİ’ler (ibuprofen) ağrı ve inflamasyonu azaltır
- Destekleyici Ekipman: Dizlik veya kinesiyolojik bantlama
-
Fizik Tedavi ve Egzersizler:
- Eksantrik Egzersizler: Basamak kenarında topuk indirme hareketleri
- Germe: Kuadriseps ve hamstring esnekliğini artıran statik germeler
- Kuvvetlendirme: Direnç bandıyla düz bacak kaldırma, duvar squatı
İleri Tedavi Seçenekleri
- ESWT (Şok Dalga Tedavisi): Kronik vakalarda tendon iyileşmesini uyaran yöntem
- PRP Enjeksiyonu: Konsantre büyüme faktörleriyle doku onarımı
- Cerrahi: Tendon tamiri (kısmi yırtıklarda artroskopi, tam kopmada açık cerrahi)
Rehabilitasyon Süreci
Fizik tedavi protokolü 3 aşamadan oluşur:
- Akut Dönem (1-3 hafta): Ağrı kontrolü, eklem hareket açıklığı egzersizleri
- Güçlendirme (4-8 hafta): Direnç egzersizleri, denge çalışmaları (bosu topu)
- Spora Dönüş (9-12 hafta): Sportif hareketlerin kademeli olarak başlatılması
Korunma Stratejileri
- Isınma: Antrenman öncesi 10 dakika dinamik germe
- Doğru Ayakkabı: Sert zeminlerde amortisyonlu spor ayakkabı
- Kuvvet Dengesi: Hamstring/kuadriseps oranının 0,6 olacak şekilde çalışma
- Teknik Eğitim: Sıçrama ve inişlerde dizin ayak parmakları hizasında tutulması
Sporcular İçin Öneriler
- Haftalık antrenman yükünü %10’dan fazla artırmamak
- Yoğun antrenman sonrası 48 saat toparlanma süresi tanımak
- Semptom başladığında derhal "RICE" protokolü uygulamak (Dinlenme, Buz, Kompresyon, Yüksekte Tutma)
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Dinlenmeye rağmen 2 haftada düzelmeyen ağrı
- Dizde kilitlenme veya boşalma hissi
- Gece uyandıran ağrı veya belirgin şişlik
