Parmak Ağrısı

Parmak Ağrısı Nedir?

Parmak ağrısı, herhangi bir parmakta hissedilen zonklayıcı, kramp benzeri veya acı veren ağrıyı tanımlamaktadır. Parmak, sinirlerden, kemiklerden, kan damarlarından ve deriden oluşan bir uzuvdur. Bu yapılardan herhangi biri hastalıklardan, anatomik bozukluktan, travma ve enfeksiyondan hafif ya da ciddi şekilde etkilendiğinde parmak bölgesinde inflamasyon (iltihaplanma) ve ağrı gelişebilir.

Parmak ağrısının yaygın nedenleri arasında parmağın geriye doğru aşırı bükülmesi (hiperekstansiyon) sonucunda gelişen travma ve yaralanma veya uzun süre klavye kullanımı gibi tekrarlayan parmak hareketleri yer alır.  

Diyabet gibi kronik hastalıklar ya da omurilik yaralanması gibi ciddi hasarlar neticesinde parmaklarda ağrı veya yanma hissine ortaya çıkabilir. Artrit yani iltihabi eklem hastalığına veya yaşa bağlı parmak eklemlerinde gelişen aşınma ve yıpranmaya bağlı olarak parmak ağrısı gelişebilir. 

Çoğu durumda parmak ağrısı ciddi bir sağlık sorununu işaret etmemektedir. Nedene bağlı olarak parmak ağrısı kısa süre içerisinde hızlı bir şekilde iyileşebilirken bazen de iyileşmesi ayları bulabilen yavaş bir süreç olabilir. 

Parmak Ağrısı Belirtileri  

Parmak ağrısı tip veya türlerine göre altta yatan durumu işaret edebilir. Bazen de ağrı aniden başlayıp kısa süre içerisinde kaybolabilir.  

Parmak ağrısı şu şekillerde kendini gösterebilir: 

Şişlik ile ortaya çıkan parmak ağrısı, genelde parmak kırığı vakalarında görülmektedir. Kırılan parmak genelde şişlik, morarma ve şiddetli ağrı ile karakterize olmaktadır. Bazı vakalarda kemik kırığı cilt altı dokusundan çıplak gözle görülebilir. 

Parmağın hareketi ile başlayan zonklayıcı ağrı, genelde karpal tünel sendromu veya kol ve el bölgesindeki sinir ve kasları etkileyen diğer tıbbi nedenler neticesinde ortaya çıkmaktadır. 

Aniden başlayan keskin parmak ağrısı, genellikle parmak kemiği çıkığı durumlarında ortaya çıkmaktadır. Bazı vakalarda çıkık gelişen parmak kemiği cilt altından belli olmaktadır. Sağ veya sol ayak baş parmağında ani ve hızlı gelişen ağrı ve şişlik görülebilir 

Parmaklar üzerinde veya çevresinde kesik geliştiğinde parmaklarda ağrı hissedilir. Kesiğin derinliğine bağlı olarak parmaklarda ve elin geneline yayılan ağrı söz konusudur.  

Kireçlenmeye bağlı olarak sağ ya da sol el baş parmağında ağrı ve şişlik yaşanabilir. Sol el bey asağ el serçe parmağında çarpma veya travmalara bağlı olarak ağrı yaşanabilir. Karpal tünel sendromuna bağlı olarak eldeki ilk üç parmakta (baş parmak, orta parmak, işaret parmak) ağrı hissedilebilir.  

El ve parmak derisinde etkili olan nodül (yumru) veya çıban varlığında parmak ağrısına şu belirtiler eşlik eder: 

• İçi sıvı dolu yumrular

• Deri altında sertleşme

• Deri altından hareket edebilen şişlikler 

• Dokunulduğunda ağrı ve hassasiyet gösteren yumru oluşumları  

Parmak Ağrısı Nedenleri 

Parmak ağrısı belirtisinin altında birçok neden vardır. Parmağı oluşturan anatomik yapıyı etkileyen her olumsuz durum ağrının şiddetini ve süresini farklı şekilde etkilemektedir. Genel olarak parmak ağrısının nedenleri kendi içinde sınıflandırılabilir. 

Yaralanma veya travmaya bağlı parmak ağrısı nedenleri: 

• Parmakta gelişen stres kırıkları (yorgunluk kırığı) ve genel kırıklar

• Travmatik doku hasarı ve eklem aşınması

• El yaralanmaları

• Yırtılmalar veya künt kuvvet travması (iş kazaları, köpek ısırması vb.)

• Parmağa kıymık ya da yabancı cisim batması 

• Burkulma veya zorlama 

Parmak ağrısına bazen parmaklarda yaşanılan karıncalanma veya uyuşma hissi eşlik edebilir. Özellikle sinir sıkışmasına veya sinir hasarına bağlı olarak bu tarz şikayetler gerçekleşmektedir. Bu belirtilere en sık neden olabilecek patolojiler şunlardır: 

• Karpal tünel sendromu (avuç içi ile bilek arasında bulunan karpal tünel adındaki anatomik bölgedeki median sinirinin sıkışması)

• Kubital tünel sendromu (dirsek bölgesindeki kubital tünel adındaki anatomik bölgedeki ulnar sinirinin sıkışması)

• Servikal spondiloz (boyun bölgesindeki eklemlerin yıpranması)

• Boyunda gelişen patolojiler (fıtık, kırık,sinir sıkışması vb.)

• Bel fıtığı (özellikle ayak parmak uçlarına kadar yayılır ve uyuşma hissine neden olabilir) 

Parmak ağrısının dejeneratif, enfeksiyon ve inflamasyon (iltihabi) kaynaklı nedenleri ise şunlardır: 

• Eklemlerde yaşa bağlı gelişen aşınma ve osteoartrit (kireçlenme)

• Bursit (özellikle omuz bölgesindeki tendon ve kasların arasında doku kayganlığı sağlayan yumuşak dokunun iltihaplanması)

• Selülit (deri enfeksiyonu)

• Ganglion kisti (sık kullanılan elde görülen iyi huylu yumuşak doku tümörüdür)

• Dolama veya paronişi (tırnak çevresindeki deride gelişen enfeksiyon)

• Romatoid artrit (eklemleri ve birçok sistemi tutan iltihabi hastalık)

• Septik artrit (eklemlerdeki zar ve sıvının iltihaplanması) 

Sinir sistemini etkileyerek parmak ağrısı ve birçok belirtiye neden olan hastalıklar ise şunlardır: 

• Diyabetik nöropati (yüksek kan şekeri nedeniyle sinirlerde meydana gelen hasar)

• Ağır metal zehirlenmesi (kurşun zehirlenmesi)

• Hipotiroidi (tiroit bezinin az çalışması)

• Multiple skleroz (sinirsel iletim bozukluğu)

• Morton Nöroma (özellikle ayak parmaklarında ağrı yapan etkileyen sinirsel hastalık)

• Transvers miyelit (omurilik iltihaplanması)

• B12 vitamini eksikliği 

• Alkolizm  

Parmak Ağrısı Teşhisi 

Parmak ağrısının nedenlerinin teşhisinde hasta öyküsü ve fiziksel muayene çok kıymetlidir. Parmak üzerindeki kesikler, yumru veya sert şişlikler fiziksel muayene ile hızlı bir şekilde teşhis edilebilir. Fiziksel muayene sırasında sinirsel hasarın varlığı tinel testi, falen (phalen) ve dirsek fleksiyon testi ile sorgulanabilir. 

Parmak kullanımlarına bağlı ağrılarda özellikle parmak üzerinde fiziksel olarak bir değişim yoksa hasta öyküsüne ve ek tanı yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir. 

Hasta öyküsü alınırken hastalara yöneltilen en sık sorular şunlardır: 

• Ağrıyı parmağın neresinde daha çok hissediyorsunuz?

• Ağrıyı nasıl tarif edersiniz?

• Ağrıya karıncalanma veya yanma hissi eşlik ediyor mu?

• Hangi aktiviteler parmak ağrısının şiddetini artırmaktadır?

• Son zamanlarda fiziksel bir kaza yaşadınız mı?

• Kronik hastalıklarınız var mı?

• Hangi ilaçları ne sıklıkla alıyorsunuz? 

Röntgen, bilgisayarlı tomografi ve MRİ (manyetik rezonans görüntüleme) gibi görüntüleme yöntemleri ile kemik ve eklem hasarı tespiti, enfeksiyon araştırması ve hastalığın rutin takibi yapılır. Ayrıca elektromiyografi (EMG) ile sinir hasarları saptanabilir. 

İleri tanı için hastaların eklem veya bursa içindeki sıvının enjeksiyon ile çekilip (aspirasyon yöntemi), incelenir. Alınan sıvı boyanır ve kültürleri yapılarak iltihap nedenin varlığı araştırılır.   

Parmak Ağrısı Tedavisi  

Parmak ağrısına neden olan kesiklerin, sıyrıkların ve yanıkların tedavisinde tıbbi tedaviden ziyade zaman çok önemlidir. Bu tür travmalar hekim kontrolleri neticesinde kendiliğinden zamanla iyileşebilmektedir. 

Karpal tünel sendromu veya kubital tünel sendromuna yani sinir sıkışmalarına bağlı gelişen parmak ağrısı tedavisinde splintler (koruyucu bileklik), dinlenme, ilaç ve fizik tedaviden yararlanılır. Ağrı kesici ilaçlar ve deri altına uygulanan steroid enjeksiyonu hastaların şikayetlerini hafifletmektedir. 

Septik artrit veya bursit gibi eklem içi ve eklem dışı hastalıkların tedavisinde istirahat ve antibiyotik tedavisi etkili sonuçlar vermektedir. Özellikle septik artrit ve bursit vakalarında eklem yapısının bütünlüğü için eklem hareketi kısıtlanır. Bursit hastaları, şişlik veya ısı artışı gelişen eklemlerin üzerine soğuk kompres uygulayabilir. 

Tırnak çevresindeki deriyi etkileyen dolama ya da paronişi tedavisinde hastalığın durumu ve ciddiyetine göre tedavi planı düzenlenir. Ağrı kesiciler, steroid ve topikal antibiyotikler tedavide sıklıkla reçete edilmektedir. 

Romatoid artrit vakalarında gelişen parmak ağrısının tedavi seçenekleri geniş olsa da tamamen iyileşme sağlanamamaktadır. Yapılacak tedavi planı ile hastaların ağrısını ve diğer belirtilerini rahatlatmak, hastalığın gelişimini yavaşlatmak ve eklem bütünlüğünü korumak ön plandadır. Özellikle kapsamlı bir hasta bilinçlendirme eğitimi ve hastaya uygun egzersizler çok önemlidir. Özellikle kilolu insanların kilo vermesi, sigara içenlerin sigarayı bırakması ve düzenli fizik tedavi alınması tedavinin temel noktalarıdır. Ayrıca belirtilere yönelik ve hastalığın kötü seyrini yavaşlatan ilaç tedavisi reçete edilebilir. Hareket etme noktasında güçlük yaşayan hastalar için koltuk değneği veya baston kullanımı yaygındır. 

Ganglion kisti veya yumuşak doku tümörlerine bağlı parmak ağrısının tedavisinde kistlerin klinik seyri çok önemlidir. Kist yapısı ağrısız ise kendiliğinden kaybolması için gözlemlenir. Ancak ağrılı ve eklemlerin hareket kabiliyetini olumsuz etkileyen kistler öncelikle alçı veya bileklik gibi medikal ürünler ile sabitlenir. Kist içindeki sıvı aspire (dışarı çıkarmak) edilebilir. Bazı vakalarda kist ameliyat ile çıkartılır. Ameliyat genellikle kolay bir şekilde geçer ve ameliyat sonrası 10 gün boyunca hasta bileklik ya da bandaj gibi materyaller ile ameliyat bölgesini sabitleyebilir.  

Parmak Ağrısı Tedavi Edilmezse 

Parmak ağrısının tedavi edilmemesi ile ilişkili komplikasyonlar altta yatan hastalığa ya da fiziksel probleme bağlı olarak değişmektedir. Parmak veya ellerde yaşanılan uzun süreli ağrı şikayetlerinde doktor muayenesi aksatılmamalıdır. Erken tanı ve tedavi ile aşağıdaki komplikasyonlar önlenebilir; 

• Kronik sakatlık

• Parmak deformitesi 

• Günlük hareketlerin aksaması

• Enfeksiyonun diğer doku ve organlara yayılma riski

• Ciddi sinir hasarına bağlı olarak el ve parmaklarda fonksiyon kaybı 

Parmak Ağrısına Ne İyi Gelir? 

• Uzun süreli parmak kullanımlarında parmakların yeterli sürelerde dinlendirilmesi

• Özellikle ağrının arttığı durumlarda buz torbası ya da içine buz konulmuş steril havlu ya da bezi ağrılı bölge üzerinde 15-20 dakika boyunca tutmak 

• Yazmak, ders çalışmak, müzik aleti çalmak veya titreşimli iş makineleri kullanmak gibi parmakları yorucu aktiviteler sırasında düzenli molalara yer vermek

• Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve uyku düzenine dikkat etmek

• Düzenli kan şekeri kontrolü yaptırmak

• Ayak ve el bakımlarının düzenli olarak yapılması

• Kan basıncı kontrolünün yapılması

• A, E ve C vitaminleri ile selenyum ve omega 3 yağ asitleri bakımında zengin gıdalar tüketmek

• İş kazalarının önlenmesi için koryucu eldiven ve diğer ekipmanların giyilmesi 

Parmak Ağrısına Ne İyi Gelmez? 

• Yaralanmalara bağlı parmak ağrısı şikayeti olan kişilerin ilk 48 saat İbuprofen gibi ağrı kesici ilaçları kullanması

• Ağrı oluşan bölge üzerine ilk 2-3 gün boyunca sıcak kompres uygulamak ya da sıcak banyo yapmak

• Ağır nesneleri birden kaldırmak veya sıkı şekilde kavramak

• Kan basıncını ve kan şekerini düzenli bir şekilde kontrol etmemek

• Sigara ve alkol kullanmak

• Sedanter (aktif hayattan uzak) yaşam tarzını takip etmek

• Parmakları uzun süre aynı pozisyonda bırakmak

• Parmaklarda hareket halindeyken ağrı oluşmasına rağmen aktiviteye devam etmek

• Düzensiz ve dengesiz uyku alışkanlığı

• Derin tırnak kesimi yapmak 

Parmak Ağrısı İlaçları 

Enfeksiyon hastalıkların tedavisinde antibiyotik tedavisine başvurulur. Kullanılan bazı antibiyotikler ise şunlardır: trimetoprim, dikloksasilin, tetrasiklin ve klindamisin. Bunlara ek olarak kortikosteroid içerikli merhemler reçete edilebilir. 

NSAİİ grubu ağrı kesici ilaçlar hastaların ağrı şikayetini semptomatik olarak tedavi edebilmektedir. Bu ilaçların yan etkileri arasında peptik ülser ya da böbrek rahatsızlığı bulunmasından ötürü bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır. 

Romatoid artrit ilaçları olarak immünsüpresif ajanlar, biyolojik ajanlar ve jak inhibitörleri reçete edilebilir.  

Gebelerde Parmak Ağrısı 

Gebelikte yaşanılan parmak ağrısının nedeni sıklıkla karpal tünel sendromundan kaynaklanmaktadır. Hamilelik döneminde damar içindeki fazla kan akışına bağlı olarak damarlar genişler ve karpal tünel bölgesini daraltır. Bu daralan bölgedeki sinirler sıkışarak hastaların parmak ağrıları yaşamasına neden olur. Genellikle doğum ile birlikte hamile kadınların parmak ağrısı şikayeti yavaş yavaş ortadan kalkmaktadır.  

Obezite, diyabet, romatoid artrit, fiziksel yaralanmalar ve tiroid yetmezliği, hamilelik döneminde görülen parmak ağrısı şikayetinin diğer nedenleri arasındadır. 

Çocuklarda Parmak Ağrısı 

Çocuklarda parmak ağrısının en sık nedenleri arasında aşırı kullanma ve yaralanmalar gelmektedir. Özellikle çocuklar dirseklerini (ulnar siniri) veya ellerini sert yere çarptıklarında kısa bir karıncalanma ve ani gelişen parmak ağrısı yaşayabilirler. Kısa sürede geçmeyen ağrı veya şişlik durumlarında hassas bölge üzerine buz terapisi uygulanabilir. Genelde 3 gün içinde geçmeyen parmak ağrısı şikayetinde çocukların doktor tarafından muayene edilmesi önemlidir. 

Çocuklarda parmak ağrısı yapan diğer nedenler ise şunlardır: 

• Kubital tünel sendromu (nadiren)

• Karpal tünel sendromu (nadiren)

• Kas zorlanması veya bilek burkulması

• Paronişi veya dolama 

Parmak Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir? 

Parmak ağrısı şikayetleri öncelikle aile hekimleri tarafından değerlendirilebilir. Parmak ağrısının birçok nedeni olmasından ötürü aile hekimi muayeneden sonra hastalarını gerekli durumlarda ileri değerlendirme için Ortopedi ve Travmatoloji, Romatoloji, Nöroloji veya Dahiliye gibi bölümlere yönlendirebilir. 

Günlük hayatın işleyişini aksatan her türlü ağrı şikayetinde hastaların doktora gitmesi gereklidir. Özellikle şüpheli kırık ve çıkıklarda veya enfeksiyon kapmış yaralarda hastaların Acil Servise başvurması çok önemlidir.