Öpücük hastalığı (enfeksiyöz mononükleoz), genellikle Epstein-Barr virüsünün (EBV) neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyondur. Tükürük yoluyla yayıldığı için bu isimle anılır ve özellikle ergenlik çağındaki gençlerde yaygındır. İşte bu hastalığa dair kapsamlı bilgiler:

Hastalığın Nedenleri ve Bulaşma Yolları
Öpücük hastalığına %90 oranında Epstein-Barr virüsü yol açar. Virüs, enfekte kişilerin tükürüğüyle doğrudan temas sonucu bulaşır. Öpüşme, aynı bardağı kullanma veya hapşırık gibi yollarla yayılır. Nadiren kan nakliyle de geçebilir. Virüs bulaştıktan sonra 4-6 hafta kuluçka dönemi vardır ve bu sürede belirti görülmez.

Belirtiler ve Seyir
Hastalık başlangıçta yorgunluk ve halsizlik gibi genel şikayetlerle kendini gösterir. Akut dönemde ortaya çıkan tipik belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş (38.5°C üzeri)
• Boğaz ağrısı ve bademciklerde beyaz iltihap
• Boyun ve koltuk altı lenf bezlerinde şişlik
• Karaciğer-dalak büyümesi
• Vücutta döküntü (özellikle penisilin türevi antibiyotik kullanımında)

Teşhis Yöntemleri
Tanı için fizik muayenede lenf nodları ve dalak kontrol edilir. Kesin tanıda:

• Kan testleri: Atipik lenfosit artışı ve heterofil antikor testi (Monospot testi)
• EBV antikor paneli: IgM (akut enfeksiyon), IgG (geçirilmiş enfeksiyon)
• Karaciğer enzim testleri: ALT/AST yüksekliği

Tedavi Süreci
Spesifik bir antiviral tedavi yoktur. Destekleyici yaklaşımlar:

• Ateş ve ağrı kontrolü: Parasetamol (aspirin karaciğer hasarı riski nedeniyle önerilmez)
• Boğaz ağrısı için: Tuzlu su gargarası ve pastiller
• Aktivite kısıtlaması: Dalak rüptürü riskine karşı 4-6 hafta kontakt spor yasak
• İstirahat: 2-4 hafta süreyle yorgunluğu azaltmak için

Komplikasyonlar

• Dalak rüptürü: Ani karın ağrısı ve sol omuza vuran ağrı acil müdahale gerektirir
• Karaciğer iltihabı: Sarılık ve koyu idrar görülebilir
• Nörolojik sorunlar: Menenjit veya Guillain-Barré sendromu
• Kemik iliği baskılanması: Anemi veya trombositopeni

Korunma Stratejileri

• Kişisel hijyen: Bardak, çatal gibi eşyaların paylaşılmaması
• Öpüşme temassızlığı: Aktif enfeksiyonu olanlarla yakın temastan kaçınma
• Bağışıklık güçlendirme: Düzenli uyku ve C vitamini içeren beslenme

Risk Grupları

• Ergenler ve genç yetişkinler (15-25 yaş)
• Bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler
• Organ nakli hastaları

İyileşme Süreci
Yorgunluk 3 ay kadar sürebilir. Tam iyileşme için:

• Kademeli fiziksel aktivite artışı
• Dengeli beslenme (protein ve demirden zengin gıdalar)
• Alkol ve ağır yiyeceklerden kaçınarak karaciğeri koruma

Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

• Yutkunamayacak kadar şiddetli boğaz ağrısı
• Nefes darlığı veya göğüs ağrısı
• Şiddetli karın ağrısı (özellikle sol üst kadran)
• Ciddi baş ağrısı veya ense sertliği

Hastalık genellikle 2-4 haftada düzelir, ancak nadiren kronik EBV enfeksiyonuna dönüşebilir. Çocuklar için pediatri, yetişkinler için enfeksiyon hastalıkları veya iç hastalıkları (dahiliye) uzmanları uygun başvuru noktalarıdır.