Omuz lezyonları, eklem çevresindeki yumuşak doku, kemik veya kıkırdakta oluşan anormal değişiklikleri ifade eder. Rotator manşet yırtıkları, labrum hasarları, kistler veya dejeneratif değişiklikler gibi çeşitli formlarda ortaya çıkabilir. Bu lezyonlar, hareket kısıtlılığından kronik ağrıya kadar yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Yaygın Omuz Lezyon Türleri
Rotator manşet yırtıkları, omuzu çevreleyen dört kas-tendon grubundaki hasarları kapsar. Genellikle tekrarlayan zorlanmalar veya akut travmalar sonucu oluşur. Labrum yırtıkları, omuz eklemini stabilize eden kıkırdak halkasının yaralanmasıdır ve özellikle atıcılarda sık görülür. Ganglion kistleri ise eklem veya tendon kılıflarından kaynaklanan sıvı dolu keselerdir ve sinir baskısına yol açabilir.
Belirtiler ve Klinik Bulgular
- Dinlenme halinde veya gece artan künt ağrı
- Kol kaldırma, giyinme gibi hareketlerde zorlanma
- Omuz ekleminden gelen tıkırtı sesi (krepitasyon)
- Kas güçsüzlüğü ve tutukluk hissi
- İleri vakalarda omuz instabilitesi
Tanı Yöntemleri
Klinik muayenede özel testler (Hawkins-Kennedy, Empty Can testi) yapılır. Röntgen, kemik yapıları ve kireçlenmeleri gösterirken MRG, yumuşak doku lezyonlarını (tendon yırtığı, labrum hasarı) detaylı inceler. Artroskopi ise hem tanı hem de tedavi amacıyla kullanılan altın standart yöntemdir.
Tedavi Seçenekleri
Cerrahi Olmayan Yaklaşımlar:
- Akut dönemde istirahat ve aktivite modifikasyonu
- NSAİİ ilaçlar (ibuprofen) ve buz uygulaması
- Fizik tedavi: Rotator manşet güçlendirme, eklem mobilizasyonu
- Kortikosteroid enjeksiyonları (sınırlı sayıda)
Cerrahi Tedaviler:
- Artroskopik Cerrahi: Labrum tamiri, rotator manşet onarımı veya kist eksizyonu için 2-3 küçük kesiyle uygulanır.
- Açık Cerrahi: Masif rotator manşet yırtıklarında veya protez gerektiren dejeneratif lezyonlarda tercih edilir.
- Rejeneratif Tedaviler: PRP veya kök hücre enjeksiyonları, doku iyileşmesini destekler.
Rehabilitasyon Süreci
Cerrahi sonrası 6 haftalık ortez kullanımı ve kademeli hareket açıklığı egzersizleri başlatılır. 3-6 aylık dönemde dirençli egzersizlerle kas gücü artırılır. Sporcularda spora dönüş 6-12 ayı bulabilir. Rehabilitasyonda erken hareket ile doku iyileşmesi dengesi kritiktir.
Önleme Stratejileri
- Omuz çevresi kaslarını güçlendiren düzenli egzersizler
- Tekrarlayıcı hareketlerde uygun teknik kullanımı
- Ağır yük kaldırırken kol desteği kullanma
- Spor öncesi dinamik ısınma rutinleri
Komplikasyonlar ve Risk Faktörleri
Tedavi edilmeyen lezyonlar kronik ağrı, donuk omuz veya artrite yol açabilir. Diyabet, sigara kullanımı ve ileri yaş iyileşmeyi geciktirir. Tekrarlayan travmalar (voleybol, tenis) ve genetik bağ doku hastalıkları riski artırır.
