Omuz el sendromu (kompleks bölgesel ağrı sendromu), genellikle kol veya bacak travmaları sonrası ortaya çıkan kronik ağrı ve fonksiyon kaybıyla karakterize nörolojik bir hastalıktır. En sık omuz, el ve bilek bölgesini etkiler. Erken tanı ve tedavi, kalıcı hasarı önlemede kritik önem taşır.
Omuz El Sendromu Nedir?
Travma, ameliyat veya inme sonrası gelişen bu sendrom, sempatik sinir sisteminin aşırı aktivasyonuyla ilişkilidir. Tip 1’de belirgin sinir hasarı yokken (travma sonrası), Tip 2’de sinir yaralanması vardır. Kadınlarda ve 40-60 yaş aralığında daha sık görülür.
Belirtiler ve Evreler
- Erken Evre (1-3 ay):
- Şiddetli yanıcı ağrı
- Etkilenen eklemde şişlik ve sıcaklık artışı
- Ciltte kızarıklık ve terleme
- Saç-tırnak büyümesinde hızlanma
- Geç Evre (3 ay sonrası):
- Ciltte soğukluk ve morarma
- Kas atrofisi ve eklem sertliği
- Tırnaklarda kırılganlık
- Osteoporoz (kemik erimesi)
Teşhis Yöntemleri
- Klinik Kriterler (Budapeşte Kriterleri):
- Devam eden ağrı
- Duyusal, vazomotor, sudomotor veya motor belirtiler
- Ödem, kan akımı değişiklikleri
- Görüntüleme:
- Kemik sintigrafisinde artmış tutulum
- Röntgende bölgesel osteoporoz
- Sempatik Blok Testi: Ağrıda geçici azalma tanıyı destekler.
Tedavi Yaklaşımları
- Fizik Tedavi:
- Graded Motor Imagery (aşamalı hareket eğitimi)
- Ayna terapisi
- Desensitizasyon teknikleri
- İlaç Tedavisi:
- Kortikosteroidler (erken evre şişlik için)
- Gabapentin/Pregabalin (nöropatik ağrı)
- Bifosfonatlar (kemik erimesine karşı)
- Girişimsel Yöntemler:
- Sempatik sinir blokları
- Spinal kord stimülasyonu
- Psikoterapi: Kronik ağrı yönetimi için BDT.
Evde Uygulanabilecek Öneriler
- Soğuk/Sıcak Kompres: Akut şişlikte soğuk, sertlikte ılık uygulama
- Ayna Terapisi: Günlük 10 dakika ayna karşısında hareket egzersizleri
- Desensitizasyon: Farklı dokularla (havlu, sünger) günde 2 kez 5 dakikalık masaj
Önleme Stratejileri
- Travma sonrası erken mobilizasyon
- Ağrılı eklemin uzun süre hareketsiz bırakılmaması
- Vitamin D takviyesi (kemik yoğunluğu için)
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, ağrı poliklinikleri veya nöroloji bölümleri bu sendromun tedavisinde yetkilidir. İlk 3 ayda başvuran hastalarda tedavi başarısı %70’lere ulaşır.
