Omurilik Ameliyatı Nedir?

Omurilik ameliyatına sebebiyet veren omurilik tümörü, omurilik ya da omurilik çevresinde bulunan alanlarda oluşan tümör türüdür.

Bir hücrenin beklenenden fazla bir şekilde büyüme göstermesi tıpta “tümör”(kanser) olarak adlandırılmaktadır. Omurilik ameliyatına sebebiyet veren omurilik tümörü ise; omurilik ya da omurilik çevresinde bulunan alanlarda oluşan tümör türüdür. “Benign (iyi huylu)” ve “Malign (kötü huylu)” olarak iki ayrı gruba ayrılan tümörler, türü fark etmeksizin omurilik ve sinirleri üzerinde oluşturdukları baskı sebebi ile rahatsızlık duyulmasına ve de ağrıya neden olabilir niteliktedirler. Yine omurga üzerinde ortaya çıkan ve hatta kanser oluşumuna sebebiyet veren primer omurga tümörü, buna ek olarak ise akciğerler kanseri, göğüs kanseri ve de prostat kanseri gibi türlerden kaynaklanıp omuriliğe yayılım gösteren sekonder omurga tümörü olmak üzere de gruplara ayırmak mümkündür.

Primer omurga tümörü; genellikle benign türdedir yani iyi huyludur ve az görülür niteliktedir. Sekonder omurga tümörü ise; genellikle malign türdedir yani kötü huylu olarak nitelendirilir ve vücudun başka bir kısmından yayılarak artış gösterebilmektedir.

Omurilik Ameliyatı Neden Yapılır?

Omurilik ameliyatı;

  • Omuriliğin üzerinde bulunan,
  • Omuriliği destekleyen dokular üzerinde bulunan,
  • Omuriliği oluşturan kemik dokulardan kökünü alıp oluşan tümör niteliğindeki oluşumların omurilik üzerinde bası oluşturması ile meydana gelebilecek olan felç ve hatta ölüm durumunun önüne geçmek amacıyla yapılan bir tür cerrahi operasyondur. 

Omurilik ameliyatında genellikle omurilik kanalının arkasındaki bir kemik parçasının tahliyesi gerçekleştirilir ve bu işlem için iki farklı yöntem kullanılmaktadır.

  1. Laminektomi (tıp literatüründe “lamina” ismi ile bilinen ve de omuru oluşturmakla görevli olan iki küçük kemiğin tek parça halinde cerrahi işlem ile alınmasıdır.)
  2. Hemilaminektomi (tıp literatüründe “lamina” ismi ile bilinen ve de omuru oluşturmakla görevli olan iki küçük kemiğin ya da çıkıntıların parça parça cerrahi işlem ile alınmasıdır.)

Bebeklerde omurilik ameliyatı ise genellikle “spina bifida” adı verilen omurga açıklığı sebebi ile yapılmaktadır. Spina bifida hastalığının;

  • Meningosel türünde uygulanan cerrahi prosedürde; alanında uzman hekim, bebeğin doğumunu takip eden 36 saatlik süre içerisinde omuriliğin etrafına bir zar yerleştirip, çıkan omuriliği yerine geri koyar. Böylelikle söz konusu olan açıklık da kapanmış olur.
  • Myelomeningosel türünde; alanında uzman hekim, sırt bölgesindeki dokuyu ve omuriliği yerine koyarak açıklığı kapatır.

Bunlara ek olarak hidrosefali (beyin ve çevresinde aşırı miktarda sıvı birikimi) söz konusu ise; beyinde bulunan fazla sıvıyı kan dolaşımına boşaltması amacı ile “şant” adı verilen özel bir sistem beyin üzerine yerleştirilir.

Gergin Omurilik Sendromu Nedir?

Gergin omurilik sendromu, tıp literatüründeki ismi ile “tethered cord sendromu”; omuriliği içinde barındıran kemik kanalı üzerindeki hareketlerin fizyolojik açıdan mümkün olmaması durumunda meydana gelen, kişinin omuriliğinin aşırı bir şekilde gerilmesi halidir. Bu durum doğuştan bir hastalık olan ve tıp literatüründe “spina bifida” olarak adlandırılan, halk arasında ise omurga açıklığı şeklinde bilinen hastalık nedeni ile çok sık görülmektedir ve doğum sonrasında bebeklerin hemen ameliyat edilmesi gerekliliğini ortaya çıkarır.

Spina bifida adı ile bilinen omurga açıklığı, omuriliğin açıklığın olduğu noktaya yapışmasına sebep olur ve bu da omurganın yukarıya doğru olan hareketlerine engel teşkil eder bir durumdur. Spinal kanal üzerinde bulunan cilt açıklığı, doğum sonrası süreçte kapanmaktadır fakat omurilik aynı yerinde kalacaktır. Zaman içerisinde çocuk büyüdükçe omurilik de gerilmeye devam edecektir. Bu gerilmeler, omuriliği besleyen damarlar üzerinde de görülmeye başladığı zaman; sağlık problemleri de ortaya çıkmaya başlar. İlerleyen zamanlarda skolyoz adı ile bilinen omurga eğriliği gibi durumların ortaya çıkmasına neden olabilir nitelikte bir durumdur.

Böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında, gergin omurilik ameliyatının yapılması ile yapışıklık giderilerek omuriliğin rahatlaması sağlanır.

Gergin Omurilik Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Gergin omurilik sendromunun belirtileri;

  • Cilt üzerinde kahverengi lekelenmeler halinde renk değişikliklerinin meydana gelmesi
  • Bozuk bir şekilde yürüme
  • Bacaklarda bulunan kaslarda incelme durumu
  • Bel bölgesinde “lezyon” adı verilen yağ dokularının şişliklerle görünmesi
  • Bel ağrısı problemi
  • Kıllanmada artış
  • Bacakların özellikle arka bölgesinde görülen ağrı
  • Omurganın yamuk bir şekilde durması
  • Bacaklarda uyuşukluk hissinin varlığı şeklinde sıralanabilir

Omurilik Ameliyatı Nasıl Yapılır?

  • Omurilik ameliyatı esnasında; alanında uzman bir hekim tarafından operasyonun yapılacağı bölgede uygun görülen ölçülerde bir kesi açılıp, çevreleyen kasların yanlara çekilmesi sağlanacaktır. 
  • Kullanılmakta olan iki farklı yöntemden (laminektomi- hemilaminektomi) uygun olanı tercih edilerek cerrahi prosedür uygulanacaktır. 
  • İşlem esnasında kesici ya da delici nitelikteki medikal aletlerin kullanımı söz konusudur. 
  • Tıp literatüründe “dura” ismi ile bilinen omurilik zarı kesilerek gerekli işlemler tamamlandıktan sonra operasyon sonlanacaktır.
  • Ameliyat genellikle genel anestezi altında gerçekleştirilmektedir. 

Omurilik Ameliyatı Riskleri Nelerdir?   

Her cerrahi operasyonda olduğu gibi, omurilik ameliyatında da bazı risklerin olması söz konusudur. Fakat günümüzdeki teknoloji şartları sayesinde, oluşması muhtemel riskler en az seviyeye indirgenmektedir.

  • Çok nadir görülmekle birlikte operasyon esnasında ya da sonrasındaki süreçte ileri derecede kanama riski söz konusu olabilir. Buna bağlı olarak ise ek bir tedavi yöntemi ya da “kan transfüzyonu” ismi verilen kan nakli durumuna gereklilik olabilir.
  • Kanama olur ise kanamanın olduğu bölgede pıhtılaşma meydana gelebilir. Bu pıhtılaşma ise kan akımını engelleyeceği için ağrı, inflamasyon, şişlik ya da doku hasarına neden olabilir. 
  • Omurilikte meydana gelebilecek bir yaralanma ve bu yaralanmaya bağlı felç durumu söz konusu olabilir.
  • Kanama, omurilik zedelenmesi ve şişlik sebebi ile nörolojik olan fonksiyonlarda gerileme görülebilir.
  • Operasyonun gerçekleştirildiği bölgeden sıvı kaçağı olabilir. Böyle bir durum olduğunda ise kateter takılması ile giderilmesi sağlanır. 

Omurilik Ameliyatı Yapılmaz İse Ne Olur?

Omurilik ameliyatı yapılmaz ve omurilik tümörü tedavi edilmezse;

  • Kemiklerde problem yaşanır.
  • Sinir sisteminde “defekt” adı verilen bozulmalar meydana gelir. Bu bozulmalar zaman içerisinde kalıcı hasarlara sebebiyet verirler ve de bununla birlikte sakatlık durumu söz konusu hale gelir. 
  • Kan damarlarında sorunlar ortaya çıkar.

Omurilik Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Omurilik ameliyatı sonrası ağrılar söz konusu olacaktır. Omurilik ameliyatı sonrası iyileşme için dikkat edilmesi gerekenler ise aşağıdaki gibidir.

  • İlk 1 hafta boyunca yatak istirahatine devam edilmesi gereklidir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise hastanın yatış pozisyonudur. Hasta taburcu olurken uzman ekip tarafından öğretilen şekilde yatıp kalkmalıdır. 
  • Oturma pozisyonu için ise alçak ve yumuşak nitelikli yerler tercih edilmemelidir. Bel bölgesinin bir yastık aracılığı ile desteklenmesi sağlanarak dik bir şekilde oturulmalıdır. 
  • İlk 1 hafta boyunca tuvalet ihtiyacını gidermek amacı ile; alaturka olarak tabir edilen tuvalet tercih edilmemeli, alafranga türü tuvalet tercih edilmelidir. 
  • Ameliyat edilen bölge özel kapatıcı bantlar ile kapatıldığından su ile temas konusunda herhangi bir sakınca yoktur, banyo yapılması mümkündür. Fakat 1 hafta sonunda yapılacak olan kontrol muayenesinde, hekim yarayı görüp kontrol ettikten sonra, uygun görmesi durumunda bantlamadan açık bırakacaktır. Su ile temasın mümkün olup olmadığı sorularak teyit edilmelidir. 
  • İlk 1 hafta boyunca yürüyüş yapılmamalı fakat bu süre tamamlandıktan sonra her gün bir kademe tempoyu artırarak ya da süreyi uzatarak yürüyüş yapılmasına özen gösterilmelidir. 
  • Yara yeri üzerinde herhangi bir akıntı durumu söz konusu olduğunda ivedilikle bir sağlık kuruluşuna başvurulması gereklidir.
  • Ameliyatın yapıldığı bölgede sertlik, karıncalanma ve uyuşma olması oldukça normaldir.
  • Sigara ve alkol tüketimi yapılmamalıdır. İçlerinde bulunan maddeler sebebi ile yaranın iyileşmesinin gecikmesine neden olabilmekle birlikte, bölgede fıtık oluşumunu da tetikler niteliktedirler. 
  • İlk 1 hafta boyunca cinsel yaşamın en az seviyeye indirilmesi, hatta tamamen durdurulması gereklidir. 
  • İstirahat süresi tamamlandığında, oturma süresinin artmasına sebep olacak nitelikteki çok uzun mesafelere olmamak koşulu ile araç kullanımı yapılması mümkündür. 
  • Kilo alımı kontrol altında tutulmalıdır ve fazla kiloların varlığı söz konusu ise verilmesi sağlanmalıdır. 
  • Reçete edilen ilaçların, hekimin uygun gördüğü dozlarda düzenli bir şekilde ve aksatmadan kullanılması gereklidir. 
Makaleyi faydalı buldun mu?
1
0
Makeleyi Paylaşın

Omurilik Ameliyatı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Omurilik ameliyatı kaç saat sürer?

Omurilik ameliyatı birçok yöntem ile uygulanmaktadır. Sorunun çeşidi, sorunun boyutu ve uygulanacak ek işlemler operasyon süresi hakkında etkiye sahiptir. Ortalama olarak 4 ila 12 saat arasında tamamlanan omurilik ameliyatının ne kadar süreceği hakkında net bilgiler alanında uzman doktor tarafından hastaya ve hasta yakınlarına aktarılmaktadır.

Dr. Deniz Gölgeli

Omurilik ameliyatı devlet hastanesinde yapılır mı?

Omurilik bölgesinde yaşanan rahatsızlıklar sebebiyle kamu ve özel hastanelerde bu ameliyat gerçekleştirilmektedir. Omurilik ameliyatı yapan hastaneler arasında üniversitelerin eğitim ve araştırma hastaneleri ve vakıf hastaneleri de bulunmaktadır. Uzman doktorun ve gerekli ekipmanların bulunması halinde omurilik ameliyatının yapılmasında herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Dr. Deniz Gölgeli