Omurga hastalıkları, boyundan kuyruk sokumuna kadar uzanan omurga yapısını etkileyen ve hareket kabiliyetini kısıtlayan sağlık sorunlarıdır. Bu hastalıklar, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir ve erken müdahale edilmezse kronikleşebilir. İşte omurga sağlığı hakkında bilinmesi gerekenler:
Yaygın Omurga Hastalıkları ve Nedenleri
Omurga rahatsızlıkları dejeneratif, inflamatuar veya mekanik kökenli olabilir. Fıtıklaşmış disk (bel fıtığı), omur kemikleri arasındaki yastıkçıkların yırtılarak sinirlere baskı yapmasıdır. Skolyoz, omurganın yana doğru 10 dereceden fazla eğrilmesiyle karakterizedir. Osteoporoz, kemik yoğunluğunun azalması sonucu omurga kırıklarına yol açabilir. Spinal stenoz ise omurilik kanalının daralmasıdır.
Belirtiler Ne Zaman Alarm Verir?
- Ağrı: Boyun, sırt veya belde sürekli ağrı (özellikle hareketle artan)
- Uyuşma-Karıncalanma: Kollara veya bacaklara yayılan his kaybı
- Kas Güçsüzlüğü: Eşya taşımada zorlanma veya yürüme bozukluğu
- Tutukluk: Sabahları 30 dakikadan uzun süren hareket kısıtlılığı
- Duruş Bozukluğu: Kamburluk veya bel çukurunun aşırı artması
Teşhis Yöntemleri
Tanı süreci klinik muayene ve görüntüleme teknikleriyle başlar. Nörolojik muayenede refleksler ve kas gücü değerlendirilir. Manyetik rezonans (MRG), yumuşak doku hasarını gösterirken, bilgisayarlı tomografi (BT) kemik yapıdaki anomalileri tespit eder. EMG (elektromiyografi) ile sinir iletim problemleri saptanabilir.
Modern Tedavi Yaklaşımları
-
Konservatif Tedaviler:
- Fizik tedavi (lazer, ultrason, traksiyon)
- Korse kullanımı ve postür egzersizleri
- NSAİİ ilaçlar (ağrı ve inflamasyon kontrolü)
-
Girişimsel Yöntemler:
- Epidural steroid enjeksiyonları
- Radyofrekans ablasyonu
-
Cerrahi Seçenekler:
- Mikrodiskektomi (fıtıklaşmış disk alımı)
- Spinal füzyon (omurga stabilizasyonu)
- Vertebroplasti (kırık omurun çimentosu)
Risk Faktörleri ve Korunma
- Değiştirilebilir Faktörler: Obezite, hareketsiz yaşam, ağır kaldırma
- Önleyici Tedbirler:
- Düzenli core egzersizleri (plank, pilates)
- Ergonomik çalışma ortamı (dik oturma, monitör seviyesi)
- Kalsiyum ve D vitamini takviyesi (osteoporozdan korunma)
- Sigaradan kaçınma (disk beslenmesini bozar)
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- İdrar/büyük tuvalet kaçırma (kauda equina sendromu)
- Ani bacak güçsüzlüğü veya felç
- Gece uyandıran şiddetli ağrı
Rehabilitasyon Süreci
Cerrahi sonrası 6-8 haftalık fizyoterapi programı şunları içerir:
- Ağrı eşiğini artıran TENS terapisi
- Kas kuvvetlendirme egzersizleri
- Propriosepsiyon (denge) eğitimi
Yaşam Tarzı Önerileri
Yüzme ve yürüyüş omurga sağlığı için en uygun sporlardır. Yatak seçiminde ortopedik ürünler tercih edilmeli, yastık boyun çukurunu desteklemelidir. Çanta taşırken ağırlığın vücuda eşit dağıtılması için sırt çantaları kullanılmalıdır.
