Nekrotizan fasiit, halk arasında "et yiyen bakteri" olarak bilinen, hızla ilerleyen ve hayati tehlike oluşturan nadir bir yumuşak doku enfeksiyonudur. Cilt altındaki yağ dokusunu, kas zarını (fasya) ve bazen kasları hızla tahrip eder. Erken tanı ve agresif tedavi hayat kurtarıcıdır.

Nekrotizan Fasiit Nedir?
Genellikle A Grubu Streptokok bakterilerinin (GAS) neden olduğu, saatler içinde yayılan doku ölümüyle karakterize bir enfeksiyondur. Diyabet, periferik damar hastalığı veya bağışıklığı baskılanmış kişilerde risk yüksektir. Küçük bir kesik veya cerrahi yaradan bile başlayabilir.

Nasıl Bulaşır?

• Açık Yaralar: Derideki çizik, yanık veya cerrahi kesiden bakterilerin girmesiyle.
• Direkt Temas: Enfekte yaraya temas eden ellerin başka bölgeye dokunmasıyla.
• Nadir Yollar: Kontamine su veya deniz ürünleri tüketimi (Vibrio vulnificus türünde).

Belirtiler ve Acil Uyarı İşaretleri

1. Erken Evre (0-24 saat):

   • Şiddetli, orantısız ağrı (görünür yara küçük olsa bile)
   • Kızarıklık, şişlik ve ateş
   • Bulantı, halsizlik, konfüzyon

2. İlerlemiş Evre (24-48 saat):

   • Ciltte mor-kahverengi lekeler, içi kan dolu kabarcıklar
   • Dokuda soğukluk, his kaybı (sinir hasarı nedeniyle)
   • Septik şok bulguları (tansiyon düşüklüğü, nabız artışı)

Teşhis Yöntemleri

• Fizik Muayene: "Parmak testi" (enfekte bölgeye basınç uygulandığında şiddetli ağrı).
• Laboratuvar: CRP, lökosit yüksekliği; kreatinin kinaz (CK) artışı kas tutulumunu gösterir.
• Görüntüleme: BT/MR’da fasyal kalınlaşma ve gaz görülmesi tanıyı destekler.
• Cerrahi Eksplorasyon: Kesin tanı için şüpheli bölgenin cerrahi olarak incelenmesi.

Tedavi Protokolü

1. Cerrahi Debritman:

   • Ölü dokuların acilen temizlenmesi (saatler içinde yapılmalı).
   • Amputasyon gerekebilir.

2. Antibiyotik Kombinasyonu:

   • Geniş spektrumlu IV antibiyotikler (Penisilin G + Klindamisin + Karbapenem).
   • Klindamisin, toksin üretimini baskılar.

3. Destek Tedavileri:

   • Yoğun bakımda sıvı resüsitasyonu ve vazopressörler.
   • Hiperbarik oksijen tedavisi (özellikle Fournier gangreninde).

Komplikasyonlar ve Mortalite

• Akut: Septik şok (%30-50 mortalite), böbrek yetmezliği, MULTİPL ORGAN yetmezliği.
• Uzun Dönem: Amputasyon, geniş doku kayıpları nedeniyle rekonstrüktif cerrahi ihtiyacı.

Korunma Stratejileri

• Açık yaraları sabunlu suyla temizleyip kapatmak.
• Deniz ürünleri tüketirken hijyen; çiğ deniz mahsulünden kaçınmak.
• Diyabet kontrolü ve periferik damar sağlığını korumak.

Ne Zaman Acile Başvurulmalı?

• Küçük bir yara çevresinde hızla yayılan, ağrı kesiciye yanıt vermeyen şiddetli ağrı.
• Ateşle birlikte ciltte renk değişimi veya kabarcıklar.

Tedavi Sonrası Takip
Debritman sonrası yara bakımı, fizik tedavi (amputasyon vakalarında) ve psikolojik destek kritiktir. Nüks riskine karşı 1 yıl boyunca düzenli kontroller önerilir.